Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Definiowanienról”wnaukachspołecznych
21
organizacyjne(organizationalroletheory)-badaprzedewszystkimrole
wramachformalnychorganizacji(RobertL.Kahn).
24
JakpodkreślaBarbaraSzacka,wsocjologiiwystępujądwagłównepodejściado
problematykirolispołecznej:funkcjonalno-strukturalneiinterakcyjne.Podejście
funkcjonalno-strukturalnekoncentrujesięnaczynnikachporządkującychrzeczy-
wistośćspołecznąiskładnikachstrukturyspołecznej.Rolespołecznesączynnikiem
stabilizującymspołeczeństwo,ponieważporządkująrzeczywistośćspołeczną.Role
tocośzewnętrznegowstosunkudoczłowieka,naktóreniemaonwpływu.Tak
rozumianarolapozwalarozpatrywaćzbiorowośćjakoukładról,aniejakozbiór
osób.Podejścieinterakcyjnezwracauwagę,żerolespołeczneniesąnczymśgo-
towym”narzuconymzzewnątrz,ależewciążpowstająwprocesachinterakcji
społecznej.Istotątegopodejściajestzainteresowanienietym,jakierolesą,alejak
sąodgrywane.Ważnejest,jakikształtprzybierarolawtokujejodgrywaniaprzez
różnychaktorów,jaktakżewrelacjachzinnymipartnerami.
25
Należyzauważyć,żewdefinicjachrólspołecznychformułowanychwramach
różnychpodejśćpowtarzasiękilkaistotnychelementów.Roleodgrywaneprzez
jednostkęwspołeczeństwiesą:
warunkowanepozycjąjednostkiwspołeczeństwie;
kształtowanepodwpływemoczekiwańzestronyinnych;
warunkowaneporządkiemnormatywnym,tj.normamispołecznymiiwar-
tościami,wktórychdziałajednostka;
kształtowaneprzezjednostkęzgodniezpoczuciemwłasnejtożsamości;
zmienne,anaichmodyfikacjęmawpływprocesinterakcjizinnymi.
Wśródwyżejwymienionychelementównależypoddaćgłębszejanaliziedwa
znich:tożsamośćipozycję.
1n1nRolaatożsamość
Socjologowierozróżniajądwatypytożsamości:tożsamośćspołeczną,przezktó-
rąrozumiesięcechy,jakiejednostceprzypisująinni,oraztożsamośćjednostko-
wą,któraoznaczaodrębnośćjednostkiwobecinnych.Pojęcientożsamościjed-
26
nostki”wprowadziłdonaukspołecznychErikErikson(1902-1994),określającją
jakostabilnąautodefinicję,powstającąwnpunkcieprzecięcia”trzechpodstawowych
wymiarówegzystencjijednostki:możliwościjejorganizmu,jejaspiracjiiszansoraz
rólspołecznychiprototypowychkarieroferowanychprzezspołeczeństwo.
27
24
RobertL.Kahniin.,OrganizationalStress:StudiesinRoleConflictandAmbiguity,Wiley,
NewYork1964.
25
BarbaraSzacka,Wprowadzeniedosocjologii,OficynaNaukowa,Warszawa2008,s.151-152.
26
J.H.Turner,op.cit.,s.51-52.
27
Za:ZbigniewBokszański,Tożsamość,[w:]Encyklopediasocjologii...,s.253.Zob.też:Lech
Wikowski,Rozwójitożsamośćwcyklużycia.StudiumkoncepcjiErikaH.Eriksona,Uniwersytet
MikołajaKopernika,Toruń1989.
