Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Teoriarólmiędzynarodowych
3n1nUwarunkowaniawewnętrzne
Douwarunkowańwewnętrznychobiektywnychnależyzaliczyć:środowisko
geograficzne,potencjałludnościowy,potencjałgospodarczyinaukowo-techniczny,
potencjałwojskowyorazsystemspołeczno-polityczny.
51
Środowiskogeograficzneobejmujetakieczynniki,jak:granicepaństwa,klimat,
wielkośćterytorium,ukształtowanieterenu,siećwodnąidostępdomorza,charakter
granic,zasobynaturalne.Czynnikitewpływająnabezpieczeństwopaństwa(wiel-
kośćterytorium,granicepaństwa,ukształtowanieterenu,charaktergranic),jego
politykęgospodarcząihandlową(siećwodna,klimat,ukształtowanieterenu,zasoby
naturalne),awkonsekwencjideterminująjegopozycjęirolęnaareniemiędzy-
narodowej.Państwoodużymterytoriumikorzystnychwarunkachnaturalnych
będziemiałoszansęnaodgrywaniebardziejznaczącejroliwstosunkachmiędzy-
narodowych,aniżelipaństwomałejwielkości,bezdostępudomorza,zesłabo
rozwiniętąsieciąwodnąibezzasobównaturalnych.Ważnejestrównieżprzyjazne
sąsiedztwo.Wprawdzieteoriegeopolityki,łączącepołożeniegeograficznezusytuo-
waniempolitycznym,straciływspółcześnienaznaczeniu,tojednakniepowinno
52
sięichniedoceniaćwanalizowaniurolimiędzynarodowejpaństwa.
Podobnieważnymelementempozostajepotencjałludnościowy,wskładktórego
wchodzą:liczbaludnościkraju,gęstośćzaludnienia,tempoprzyrostunaturalnego,
strukturawiekuludności,składnarodowościowy,wielkośćemigracji,liczbaimi-
grantów.Liczbaludnościkrajuitempoprzyrostunaturalnegowprzeszłościbyły
ważnymźródłemsiłymilitarnejpaństw.Obecnie,zewzględunapostępnaukowo-
-technicznyizakazagresji,potencjałludnościowywkontekściemilitarnymnie
odgrywatakważnejroli,niemniejmaistotneznaczenienp.zewzględówgospo-
darczychihandlowych.Podobniestrukturawiekuludnościipoziomwykształcenia,
mająznaczenienietylkodlaobronnościpaństwa,aletakżedlajegorozwojugospo-
darczegoinaukowo-technicznego.Istotneznaczeniemarównieżwskaźnikprzyrostu
naturalnegoorazzróżnicowanienarodowościowepaństwa.Zazwyczajdużezróż-
53
nicowanieetnicznekraju,zsilnympoczuciemtożsamościgrupnarodowychina-
rodowościowychjestniekorzystne,gdyżmogąonewykazywaćnielojalnośćwobec
państwa,anawetprzejawiaćtendencjeseparatystyczne.Mniejszościigrupyna-
51
Por.NamiBailinWish,NationalAttributesasSourcesofNationalRoleConceptions:
aCapability-MotivationModel,[w:]Walker(red.),op.cit.,s.94-103.
52
Natematgeopolitykizob.np.:JeanCarlo,Geopolityka,ZakładNarodowyim.Ossolińskich,
Wrocław2003;AnnaWolf-Powęska,DoktrynageopolitykiwNiemczech,InstytutZachodni,
Poznań1979orazciekawąanalizęnatematrelacjimiędzygeopolitykąastrategiąpolityki:Roman
Kuźniar,Politykaisiła.Studiastrategiczne-zarysproblematyki,WydawnictwoNaukoweScholar,
Warszawa2005,s.61-88.
53
Szerzejzob.BarryBuzan,OleWeaver,JaapdeWilde,Environmental,EconomicandSocietal
Security,CentreforPeaceandConflictResearch,Copenhagen1995.Zob.też:IwonaWyciechowska,
„Komuwdrogę?”-migracjemiędzynarodowe-zagrożenieczyzbawienieXXIwieku,[w:]Histo-
ria.Stosunkimiędzynarodowe.Amerykanistyka.Księgajubileuszowana65-lecieProfesoraWie-
sławaDobrzyckiego,ASPRA-JR,Warszawa2001,s.553-569.
