Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ostateczniepogrzebana.
Wnowychstosunkachmiędzynarodowychżadnepaństwoniemiało
interesupodnosićkwestiipolskiej,gdybyzaśnawetzjawiłasię
gdziekolwiekchęćporuszeniajej,pomimotegożePolacynie
przedstawialijakoczynnikpolitycznyżadnejwidocznejwartości,dwa
najpotężniejszepaństwaumiałybywtymwzględzienakazaćzupełne
milczenie.
Wkażdymztrzechpaństw,mającychziemiepolskiewswym
posiadaniu,kwestiapolskapozostałatylkojakojegokwestia
wewnętrzna,doniegowyłącznienależąca,niedopuszczającażadnego
wtrącaniasięzzewnątrz.Iwtejnawetpostacinigdzieniezdawałasię
onaprzybieraćzbytostrego,atymbardziejniebezpiecznegodla
państwacharakteru.
Każdyzrządówznalazłsposóbzałatwianiajejusiebie,iwciągulat
czterdziestu,jakieupłynęłyodostatniegopowstania,niezaszłyżadne
poważniejszewypadki,którebyświadczyłyoniepowodzeniu
stosowanejwzględemPolakówpolityki,oniemożnościrozstrzygnięcia
kwestiipolskiejnaobranejdrodze.Rozlegającesięodczasudoczasu
głosyniezadowoleniaPolaków,ichskarginauciskmożnabyło
lekceważyćwobecciągłegowzrostumocarstwowejroliipotęgi
NiemieciRosji,któremuistotnielubpozornietowarzyszyłbujny
rozwójsiłnarodowych.
Rosjaprzysamymtłumieniupowstanialubwaktach,które
bezpośredniopotemnastąpiły,wprowadziłaswójprogramwżycie.
MurawjownaLitwiegniótłdzikimiśrodkaminietylkopowstanie,ale
całąpolskość,wyrywałjejkorzenie,niszczącszlachtę,głównąwarstwę
polskąwtymkraju,iKościółkatolicki—organizacjęreligiipolskiej.
Palenieirównaniezziemiącałychwsipolskichpozesłaniuwszystkich
ichmieszkańcównaSybir,konfiskatymajątkówpolskich,anastępnie
prawawyjątkoweniedopuszczająceprzechodzeniaziemiwręce„osób
pochodzeniapolskiego”,zamykaniekościołówizakazywszelkich
