Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
II.OdrodzenienarodowePolski
Por.1864nastąpiłwżyciuspołeczeństwapolskiegookrespracy
wewnętrznejwwielostronniezmienionychwarunkach.Tenowe
warunkiiskierowanieenergiinarodunawewnątrzstałysięźródłem
głębokichprzekształceńwsamejbudowiespołeczeństwaiwjego
charakterze.Głównemomentytychzmian—toprzeniesieniesię
środkaciężkościnarodowegożyciadoszerokichwarstwnarodu,
zwłączeniembiernychdotychczasżywiołówludowych,wzmożenie
energiiekonomicznejludności,wzrostoświatymas,demokratyzacja
społeczeństwairozwójpoczucianarodowegowśródwarstwy
włościańskiej.Natletychzmianzaczynasięrozwijaćnowazupełnie
świadomośćwłasnejsiłynarodowej,azniąenergiapolityczna,
wyraźnieróżniącamłodszepokoleniaodstarszych,odtychświadków
naocznychostatniejklęski,którymwrażeniejejodjęłowiarę
wprzyszłośćizdolnośćopieraniawidokówpolitycznychnawłasnych
siłachnarodu.Jużwostatnimdziesiątkulatzeszłegostuleciazaczyna
sięwPolakachzjawiaćwyraźnepoczucie,żenaródsięodradza,żenie
jestbankrutemzapatrzonymjedyniewprzeszłość,żeprzednimleży
nowaprzyszłość.Wyrabiasięnowepojmowaniesprawypolskiejjako
walkiobyt,oprawo,onarodowąodrębnośćisamoistnośćwkażdym
państwiezosobna.Stwierdzając,żeokrespowstań,okreswalk
zbroniąwrękuoniepodległośćzostałzamknięty,żekwestiapolska
jakokwestiamiędzynarodowa,jakokwestiaodbudowaniapaństwa
polskiegodziśnieistnieje—publikacjepolskiezapowiadają,żeta
kwestia,stającsięcorazostrzejszą,corazbardziejpalącąodwewnątrz
każdeztrzechpaństw,doktórychziemiepolskienależą,tądrogą
zbliżasiędoponownegowystąpienianawidownięmiędzynarodową1.
Zapowiedzitedziśzaczynająsięsprawdzać.Dobaobecnajest
momentemsilnegouwydatnieniasiękwestiipolskiejwewszystkich
