Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Witkowska,R.Przybylski,Romantyzm,Warszawa2007
ISBN978-83-01-13848-6,©byWNPWN2007
I.Pierwszedziesięciolecieniewoli(1795–1805).2.Programnarodowynadwastulecia
Trudnowszakżeprzyjąć,żeMazurekDąbrowskiegowr.1801byłjuż
„stary”.Otejsprawiepisanowiele,ależadnapropozycjainterpretacyjnanie
wyszłapozasferęhipotez,mniejlubbardziejfantastycznych.
KarierapiosenkiWybickiegobyłapiorunująca.Żołnierzelegionowiprzyjęli
jąbardzożywo.Ponieważbyłaczęstośpiewana,natychmiastdoczekałasię
przeinaczeńiodmian,niekiedyżartobliwych,niekiedyzłośliwych,aczasem
trywialnych.Zamiast„DałnamprzykładBonapartejakzwyciężaćmamy”
żołnierześpiewali„jakrabowaćmamy”.Zmieniliteżrefren:
Marsz,marszDąbrowski,
ZziemiwłoskidoMatkiBoskiCzęstochowski.
Potrafiliteżoperowaćsarkazmem:
Zatwoimprzewodem
Wszyscyzemrzemgłodem.
Rzeczzrozumiała,żepolubiłtępieśńDąbrowski.ChwaliłjątakżeKościuszko.
OrkiestraLegionówwykonywałająbardzoczęsto,toteżpieśńszybkoprzedostała
siędokraju.Równieszybkozaczęlijąprześladowaćzaborcy,byłytobowiem
jakbywicirozesłanedowszystkichziempolskich.Wśródbadaczyniema
zgodycodotego,ktoprzywiózłjądoWarszawy:księżnaElżbietazBranickich
Sapieżyna,wepocestanisławowskiejintrygantkaiagentkaambasadorów
rosyjskich,czyksiężnaTeofilazJabłonowskichSapieżyna,egeriakonfederatów
barskich,znajomaWybickiego,patriotka,któraprowadziłaznimkorespondencję
idziałałanaemigracji.
Szybkopowstałydwiewersjeutworu.Pierwsza,znamyjądzisiajzautografu,
makształttaki,jakijejnadałsamWybicki.ToonabyłaśpiewanawReggio.
Druga,tzw.krajowa,powstaławr.1798.Sąmiędzynimidrobneróżnice,takie
jakbrakjednejstrofy,innakolejnośćzwrotek.Jednazmianajestszczególnie
istotna:zmianasłówiwobectegosensuwstrofiepierwszej.Powszechnie
śpiewanotępieśńwwersjidrugiej,którąrozpowszechniłpierwodrukzr.1806,
ogłoszonyzresztąbezwiedzyautora.Onateżstałasiępodstawątekstuhymnu
narodowego,zatwierdzonegoodpowiedniąustawąw1926roku.Coprawda
nieoficjalniePolacytraktowalitępieśńjakowłasnyhymnprzezcałyczaswalk
oniepodległość.Byłtośpiewtakpopularny,żeadaptowałygodoswoich
własnychcelówinnesłowiańskienarody.
Tedwiewersjepierwszejstrofywyglądająnastępująco:
1.JeszczePolskanieumarła,
Kiedymyżyjemy.
Conamobcamocwydarła
Szabląodbijemy.
59
