Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Konkludując,klasycznyXIX-wiecznyliberalizmpojmowałspołeczeństwojako
zbiórwolnychjednostek–podmiotówpolitycznychiprywatnych.Wpreferowanym
modeluustrojowymispołecznymkoncentrowałsięnaochroniejednostki–oby-
watelaiczłowieka–przednadmiernąingerencjąpaństwaispołeczeństwawjego
życieprywatne.Ustanawiałnormatywnyprymatjednostkinadzbiorowością(por.
Środa,2003,s.357);wtymsensieliberalizmmożnatraktowaćjakokoncepcję
nowoczesnegoindywidualizmu8.
Liberalnadoktrynapoprzeznacisknaosobistąniezależnośćjesttakżezaczynem
postawantypaternalistycznychiantyautorytarnych(Szacki,2002),cosięwyraża
wpreferencjiraczejdla„wolnościod”niż„wolnoścido”
,jakożetadrugamoże
prowadzićdopaternalizmuiróżnychformzniewoleniawimięrealizacjidobra
wspólnegolubinnejszlachetnejidei(por.Berlin,2000).Liberalizmbyłijestkry-
tykowanyzróżnychpozycjiideologicznychiteoretycznych.„Ideolodzymiękkiego
itwardegonacjonalizmu,komunitarianizmu,stawiającywolnośćpozytywnąnad
wolnośćnegatywną,zwolennicysocjologicznegorealizmu,przypisującyspołeczeń-
stwurealnośćistnienia–cechyontyczne,organicyści–zwolennicypojmowania
społeczeństwajakoorganizmu,ciwszyscyznajdująsiępostroniekrytykówliberali-
zmu;jądremichpoglądówjestprzekonanieonadrzędnościwspólnotywstosunku
dojednostek”(Szacki,2002,s.149).
1.1.3.Doktrynanacjonalizmuarówność
Odmiennąwizjęrelacjijednostkiizbiorowościzawieradoktrynanacjona-
lizmu9,którastanowibezpośrednienawiązaniedodrugiegoprojektumoderni-
zacyjnegowrozumieniuM.Walzera.Odliberalizmuróżnigoprzedewszystkim
to,żepunktemodniesieniadlawszelkichrozważańjestnaród–zbiorowość,nie
jednostka.Naródspośródwszelkichzbiorowości,doktórychludzienależą,jest
zbiorowościąnajważniejszą,identyfikacjenarodowewymagająpodporządkowania
zestronywszelkichinnychidentyfikacji.Naródobdarzonyjestcechamipodobny-
midorodziny,jestdlajednostkiczymśzastanym,danym,naturalnym.Ideologia
XIX-wiecznegonacjonalizmutraktujenaródjakobytahistoryczny,wznaczeniu
–istniejącyzawsze,leczposiadającywłasną,niepowtarzalnąhistorię.Jestwspól-
notą„organiczną”
,wewnętrznezróżnicowanieuważanejestzacośnienaturalnego
iniepożądanego.Takpojmowanynaródjestźródłemwładzypolitycznej,którejza-
8Liberalnafilozofiaspołecznabyłazdecydowanąafirmacjąsocjologicznegonominalizmuira-
dykalnąnegacjąwszelkichformsocjologicznegorealizmu,wszczególnościzaśwyobrażeniaspołe-
czeństwajakoorganizmu”(Szacki,2002,s.149).
9Nacjonalizmwtymwypadkuniejesttożsamyzeskrajnąodmianąuczućprzywiązaniadowłas-
negonarodu.Jestrozważanyjakodoktrynapolityczna,którasięwyłoniławXIXw.wkonsekwencji
przełomuoświeceniowego(por.Szacki,2002).
25
