Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
T.I:CZĘŚĆI.ROZBICIEJUGOSŁAWII
prezydiumwchodziłopo7przedstawicielikażdejz6republikipo3każdej
autonomicznejprowincji,tj.WojwodinyiKosowa.
Szczególnieistotnąispecyficznącechąfederacjistałosięto,żerepubliki
iprowincjeautonomiczneuzyskałybardzodużąsamodzielność.Mogłyone
nawetzawieraćumowyzinnymipaństwami.
Opodkreślonymwyżejspecyficznymcharakterzepaństwaświadczy
równieżto,żejegonajwyższyorgan-kolektywnePrezydium-składałsię
zprzedstawicieli(pojednym)poszczególnychrepublikiautonomicznych
prowincji,aprzewodniczyłmucorokuinnyichreprezentant.Konstrukcjata
zmierzałakutemu,bydecyzjePrezydiumzapadaływwynikuosiągnięciapo-
rozumieniamiędzyprzedstawicielamirepublikiprowincji.Biorącpoduwagę
szerokizakreskompetencjitegoorganu,trudnonieuznać,żeta,motywowana
dążeniemdodalekoidącegorównouprawnieniaposzczególnychczłonówfe-
deracji,osobliwakonstrukcjaniesprzyjałapośmierciTityskutecznościjego
działania.Sprzyjałanatomiastcorazwiększemuosłabianiuwięzimiędzyre-
publikamimającymipewnecechyodrębnychpaństw.Wszystkotodawało
asumptdopojawieniasięnawettakskrajnychopinii,jakta,żenaterytorium
Jugosławii,araczejnajejgruzach,powstają,podmaskąkonsekwentnejre-
alizacjirównouprawnienianarodów,niezależne,anawetprzeciwstawiające
sięsobiepaństwanarodowe.Zpewnościąniemyliłsiębadaczamerykański,
gdywpołowielat80.pisał,żerepublikijugosłowiańskiemająprawietyle
kontrolinadswymidobramigospodarczymiityletożsamościkulturalnej,ile
suwerennepaństwawEuropejskiejWspólnocieGospodarczej6.Ramytejpra-
cyniedająmożliwościsystematycznegouzasadnianiatejtezy.Wrócędoniej,
zajmującsiępołożeniemAlbańczykówwKosowie.
Wniektórychpostanowieniachkonstytucjidopatrzećsięmożnaurzeczy-
wistnieniapewnychpostulatówformułowanychwokresietzw.wiosnychor-
wackiejw1971roku7.
Nasuwasiępytanie,czytacałkiemwyjątkowakonstrukcjaustrojowa
prowadzićmusiała,jaksięnieraztwierdzi,dorozpaduJugosławii.Problem
jestzłożony.To,żeprzyczyniałasięonadosporówitarćmiędzyelitamiko-
munistycznymiposzczególnychnarodów,niejestrównoznaczneztym,że
zwiększałaanimozjemiędzyszerokimirzeszamitychnarodówiosłabiała
ichlojalnośćiprzywiązaniedoJugosławii.Przeciwstawieniesiękomunistów
jugosłowiańskichStalinowiw1948r.,krwawezdławienieprzezwojskaso-
wieckiepowstaniawBudapeszciew1956r.,rozprawieniesięprzezZwiązek
RadzieckizPraskąWiosnąw1968r.przypominałyoniebezpieczeństwiegro-
50
6Por.D.I.Rusinow,nNationalpolicyand«nationalquestion»”,w:P.Ramet(red.),
Yugoslaviainthe1980s,Boulder,Col.1985,s.141.
7Por.O.L.Kubli,Dunationalismeyougoslaveauxnationalismespost-yougoslaves,Paris
1998,s.146-148.
