Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1.JUGOSŁAWIAnWIĘZIENIEMNARODÓW”?
1.2.nWIĘZIENIENARODÓW”?
Twierdzenie,żeotorozpadasięnwięzienienarodów”,korespondowało
dobrzezrozpadaniemsięZSRR,sugerowało,żeJugosławiamatakisamcha-
rakterjakZwiązekRadziecki,żejestfederacjąfikcyjną.
Twierdzenietoijakgdybykonkretyzującajeopinia,żeJugosławiatowła-
ściwieWielkaSerbia,stanowiłybądźwyrazskrajnejignorancji,bądźkłam-
stwowsłużbiepolityki.
ObszerneprzedstawieniepolitykinarodowościowejrealizowanejwJugo-
sławiiniejesttumożliwe.Ulegałaonaistotnejewolucji.Cezuręszczególnie
ważnąstanowiłpocząteklat60.Odtegoczasupolitykatakształtowałasiępod
dominującymwpływembardzobliskiegowspółpracownikamarszałkaTity,
SłoweńcaEdwardaKardelja.Znajdowałaonawyrazwkonstytucji1963r.
ikolejnychwprowadzanychdoniejzmianach,wnowelizacjachlat1967/68
i1971.Ujejpodstawleżałom.in.uznanieistnieniakonfliktówinteresówmię-
dzynarodamiiusiłowaniewypracowaniamechanizmówregulacjiiuzgadnia-
niasprzecznychpotrzeb.Zajejuwieńczeniemożnauważaćustawęzasadniczą
z1974r.Zanimjeszczekonstytucjatazostałauchwalona,Jugosławiastałasię
zcałąpewnościąfederacjąwpełniautentyczną.Pojejuchwaleniulicznijugo-
słowiańscyizagraniczniznawcyprawakonstytucyjnegoisystemówpolitycz-
nychbylizdania,żefederalizacjategopaństwajestskrajniejszaniżinnych
europejskichpaństwzwiązkowych.Niektórzy,m.in.zachodnioniemieccy,ba-
daczestawialipytanie,czyJugosławiamożejeszczebyćuważanazapaństwo
związkowewprzyjętymtegosłowaznaczeniu.Wyrażanoopinię,żejestono
nagranicykonstrukcjipaństwazwiązkowegoiprzechodziwzwiązekpaństw,
wkonfederację.Dawałototakżeasumptdowyrażaniawątpliwości,czyzasad-
nejestmówieniejeszczeoistnieniujednegoośrodkaokreślającegopolitykę
narodowościową5.
Wokresie,któryupłynąłoduchwaleniatejkonstytucjidopoczątkówdez-
integracjiJugosławii,tencharakterikierunekewolucjitrwałisiępogłębiał.
Wtokutejewolucjiwystępowałodrastyczneograniczaniekompetencji
federacji,przenoszeniewieluważnychkompetencjizeszczeblawładzfedera-
cyjnychnarepublikańskieiprowincjonalne.Dlanadaniafederacjiautentycz-
negocharakterudużeznaczeniemiałateżprzeprowadzonaw1969r.federa-
lizacjapartiikomunistycznej,znajdującawyrazm.in.wtym,żewskładjej
5Por.P.Ramet,NationalismandFederalisminYugoslavia,1963-1983,Bloomington,Ind.
1984;idem,nTheoreticalmodelsofYugoslavnationalitiespolicy”,w:R.Schoenfeld(red.),
NationalitätenproblemeinSüdosteuropa,München1987,s.105-124;S.L.Burg,Conflict
andCohesioninSocialistYugoslavia:PoliticalDecisionMakingsince1966,Princeton1983;
O.N.Haberl,nDienationaleFrageimsozialistischenJugoslawien”,w:G.Brunner,B.Meissner
(red.),NationalitätenproblemeinderSowjetunionundOsteuropa,Köln1982,s.119-149.
49
