Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
SławomirSztobryn
rozważyćiautonomiczniezaakceptować.Patrzącztejperspektywynatwo-
rzeniesztucznychpodziałówwśrodowiskupedagogów(charakterystyczny
podziałśrodowiskanaligidokonanyprzezLechaWitkowskiego),można
odnieśćwrażenie,żebrakzdolnościdozaakceptowaniaobecnościinnych
narracjiniżwłasnajestprzejawemciążeniadookresówjednostronnego
monizmu.Tauwagazwracanaskupewnejteziesocjopsychologicznej,mia-
nowicietakiej,żeindywidualizmniemożestaćsięsamotnąwyspą-jest
pożądany,alemaswojeograniczenia,zktórymipodmiotwolnyodnarcy-
stycznychzapędówmusisięliczyć.
PrzykładśmierciSokratesajestwskazówką,jaktrudnopogodzićsięna-
wetotwartemuspołeczeństwuzniewygodnymi,awiernymiswoimwarto-
ściomjednostkami.Innyprzykładbiograficznypłyniezesferynajnowszej
nauki-mamnamyśliAlbertaEinsteina,któryswojeanalizyfizyczno-ma-
tematycznewykonywałwłaściwiesam,ajegopracanaukowawprowadziła
współczesnącywilizacjęludzkąwnową-idotegodiametralnieróżnąod
poprzedniej-epokę.Niesposóbpominąćtakżepolskiegofilozofawycho-
waniaBronisławaFerdynandaTrentowskiego,któryzasadęnróżnojedni”
,
tj.jednościtego,coogólneztym,cojednostkowe,uczyniłjednymzpodsta-
wowychelementówswojejfilozofii.Znajdziemywniejprzekonanieodyna-
micznymcharakterzerzeczywistości,wktórejtoczysięnaszerealneżycie
itocojednostkowe,indywidualneokazujesięczymśniezbywalnym,wręcz
koniecznym.SłychaćwtympoglądzietakżeechakoncepcjiKanta,odnie-
sionejdorozwojumoralnego,zgodniezktórąjednostkowe,indywidualne
poprzedzaigruntujewspólne,ponadindywidualne.Przemianamoralna
musidokonaćsięwkonkretnympodmiocie,abystałsięonwartościowym
członkiemszerszejspołeczności.Coprawda,imperatywkategoryczny
wskazujenaponadindywidualnezasadyżyciakulturalnejspołeczności,ale
jesttoefektkolejnejprzemianywpodmiocie.
Dlalepszegowyeksponowaniawalorów,aletakżeisłabościindywidu-
alizmu,wartosięgnąćpoopiniezwolennikówkolektywizmuczykomuni-
taryzmu.WichprzekonaniugłównąprzyczynąsłabościkulturyZachodu
stałsięwłaśnieindywidualizmdeprecjonującyludzkieistnienie-człowiek
zawszejestwpisanywkontekstspołeczno-historyczno-kulturowy,bycie
sobąjestpochodnąbyciazinnymi.Wśródzagrożeńwynikającychzindy-
widualizmuwymieniasięnprzedmiotoweodniesieniedoświata,pazerny
konsumpcjonizm,spłaszczonąizawężonąwizjęczłowieka,zanikanietra-