Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
KazimierzWojciechFrieske
wjakiejniejestzero-jedynkowa.To,czegosiędowiadujemy,tostwierdze-
niemówiące,żeichdecyzjeDbywająpolityczne”idziejesiętakczęściej,
niźlidopuszczałabytokoncepcjaDrządówprawa”:częśćnaszychwyni-
kówpotwierdzaograniczenianakładaneprzez»rządyprawa«[ł]Mamy
jednakwielepowodówdostwierdzenia,żebeznadziejnienietrafnejestteż
powiedzenie,żesędziowie»poprostustosująprawo«”6.
PrzywołanawyżejkonkluzjaksiążkiCassaSunsteinaijegozespołu
wybranazostałaniebezpowodu.Jestnimto,żeprzywołujesięwniej
kolejną,ważnąbardzoideę,tojestideę»rządówprawa«.Jejdoniosłość,
ateżiwbudowanewniąambiwalencjestająsięoczywiste,gdyusiłujemy
osadzićwszerszymkontekściedoktrynalnymproblematykęsędziowskiego
wymiarukary.Trywializującniecozagadnienie,możemypoprostuzapy-
tać,czyDrządziprawo”czymożejegofunkcjonariusze,tojestnaprzy-
kładsędziowie.Odpowiedzinatakpostawionepytaniemająswojedzieje,
wystarczyprzywołaćtunastępującą,skądinądadresowanądoPolaków,
myślRousseau:Dpostawićprawoponadludźmitenproblemwpolityce
porównujęzproblememkwadraturykoławgeometrii.Rozwiążciego,
arządnatakimrozwiązaniuopartybędziedobryibezwad.Dopókitojed-
naknienastąpi,bądźciepewni,żetam,gdziewedługwasprawuoddaliście
rządy,będąrządzililudzie”7.Jużwspółcześniezagadnieniemzajmowałsię
teżcenionylozofpolitykiGiovanniSartori,międzyinnymiwtedy,gdy
pisał:Djedynyznanysposóbbudowynieopresywnegosystemupolitycznego
poleganadepersonalizacjiwładzyłJednakwięźmiędzyprawemiwolno-
ściąnigdyniebyłatakkruchajakdzisiaj.Kiedyrządyprawasprowadzają
siędorządówustawodawcy,towzasadzieotwartajestdrogadonajbardziej
wyranowanegoucisku:douciskuwimieniuprawa”8.
Natymmożnabytenwątekzakończyćchoćbypoto,abynieodstra-
szyćczytelnikówksiążkiwskazywaniemrozległościobszarówwiedzy,którą
wartosobieprzypomniećdopełniejszegowykorzystaniazawartychwniej
materiałów.Jużtrochęnazasadzieanegdotywartomożeprzywołać,popierw-
sze,to,copisałstosunkowoniedawnoznakomitypolskiprawnik,Hubert
Izdebski:konstrukcjapaństwaprawnegołmiałapewneniekorzystneskutki
uboczne.Wyrobiłabowiemwurzędnikachiwspołeczeństwieprzekona-
nie,żeadministrowaniepoleganawykonywaniuustaw[ł]Prawnaforma
6AreJudgesPolitical?AnEmpiricalAnalysisoftheFederalJudiciary,ed.C.R.Sun-
stein,D.Schkade,L.M.Ellman,A.Sawicki,BrookingsInstitutionPress,Washington,
D.C.2006,s.130.
7J.J.Rousseau,UwagiorzIdziepolskim,w:tegoż,Umowaspołeczna,przeł.
M.Starzewski,PWN,Warszawa1966,s.187.
8G.Sartori,Teoriademokracji,przeł.P
.Amsterdamski,D.Grinberg,WNPWN,
Warszawa1994,s.400–402.