Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
11
znacznąpostawęnarratora,który,zjednejstrony,opowiadaowłasnym
świecie,zdrugiej,madotegoświatadystans,wyrażającysięwdostrze-
ganiuróżnychśmiesznostek,czasemtonempobłażaniadlabohaterów
iprezentowanychprzeznichpoglądów.CechąnaśladowcówRzewuskie-
gobyłbraktegodystansuitraktowanieświatapanówSoplicówpoważ-
nie,jakowzorużycia.PonadtoSłowackidostrzegł,cobardzoważne,
możliwościprzeniesieniaznamioneuropejskiejliteraturynagruntro-
dzimejtradycji,wzajemnegoprzenikaniawątków,motywów(np.uczta
wstyluRabelais?go),aprzedewszystkimsposobuopowiadania(ironia,
ariostyzm,groteska).
Wczęścidrugiej(Oswajaniekulturyszlacheckiej)omawiamteksty
Słowackiegobędąceświadectwemzmianystosunkupoetydoszlachec-
kiejtradycji.Poetadostrzegłwniejmateriałnadziełonarodowe,praw-
dopodobniepodwpływemdyskusjitoczącychsięnałamachprasy
literackiej(Mochnacki,Magnuszewski,Grabowski).Przedewszystkim
podjąłpróbęstworzenianowegorodzajudramatuhistorycznego,który
łączyłwarstwęobyczajową(ujętązciepłymhumorem,cojestcałyczas
świadectwemdystansuwobecobyczajowościszlacheckiej)zwarstwą
historyczną,któramiałazazadanieukazaćheroicznąprzeszłośćRze-
czypospolitej-fragmentyJanaKazimierza(1841)iZłotejCzaszki(1842).
RóżnicęmiędzyujęciemhistoriiprzezSłowackiegoiprzezpisarzyhi-
storycznychepokipokazujeporównaniescenzawiązaniakonfederacji
(tyszowieckiej)uSłowackiegoiCzajkowskiego(StefanCzarniecki,
1840)orazkierunekprzekształceńopisuscenyzbaraskiejSłowackiego
wporównaniuzzapiskamiKochowskiego(opublikowanymiwflTygo-
dnikuLiterackimfl1839nr22,24wtłumaczeniuZabiełły).Podniosły
charakterscenhistorycznychuSłowackiegoświadczyopróbiewydo-
byciazsarmackiejprzeszłościmomentówchluby,mogącychstanowić
wzórzaangażowaniaipostawyrycerskiej.Próbęakceptacjiszlacheckiej
kulturynajlepiejwtymokresiepokazujeprzemianapostaciksiędzaMarka
-odżartobliwegoujęciawpierwszychpięciupieśniachBeniowskiego
(1841),poprzezgroteskowewdramacieoBeniowskim(1842),dooczysz-
czaniaksiędzaMarkazjaskrawszychrysówsarmackichiwysubtelnia-
niapostaciwefragmenciepoematuoksiędzuMarkuorazwdalszych
pieśniachBeniowskiego.TekstySłowackiegoztegookresuzdająsiębyć
świadectwemzainteresowanialegendąbohaterówhistorycznychiposzu-
kiwaniemwzorcaosobowegowprzeszłościszlacheckiej.Szczególnie
