Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
oddalonegowprzestrzenibądźwczasie.Mimotakwszechstronnychzaletjęzyk
niejestwyłącznymprzekaźnikiemróżnychtreści:wypowiedziomjęzykowym
towarzyszyswoistyakompaniamentpomocniczychkodówniewerbalnych,które
stanowiąważnywytwórkulturowy.JakpiszeMarianBugajski,wybitnyspecjali-
stawdziedziniejęzykoznawstwanormatywnegoiteoriikomunikacjijęzykowej,
wśródkodówtychdasięwyodrębnićmiędzyinnymi:
–kodprozodyczny,
–kodkinezyczny,
–kodproksemiczny6.
Napierwszyztychkodówskładająsiędwasubkody:
–subkodsuprasegmentalny,mającycharakterobligatoryjny–należątu:intonacja,
pauzy,natężeniegłosu,akcentlogiczny,liniamelodyczna,tempomowy,tembr
głosu;
–subkodparaleksykalny,mającycharakterfakultatywny–jesttozespółśrodków
fonicznychtowarzyszącychmowie,takichjakśmiech,płacz,ziewanie,znaczący
kaszel,chrząknięcie,gwizd,prychnięcia7.
Dokolejnegozwymienionychkodów,toznaczykodukinezycznego,należą
ruchy–świadomeinieświadome–wykonywanezapośrednictwem:rąk(gesty),
mięśnitwarzy(mimika),głowy,tułowiainóg(sątopozyalbopozycje,czyliwza-
jemneułożeniewspomnianychczęściciała,określanerównieżjakopostawacia-
ła).Abyjednaktenkodzrozumieć,trzebanadawcęwidzieć.Ztegowzględutraci
onwartośćinformacyjnąnaprzykładpodczasrozmowywciemnościach,przez
telefonalbowtrakciesłuchaniaaudycjiradiowej.Takwięcwodróżnieniuodin-
formacjizawartychwsubkodach:suprasegmentalnymiparaleksykalnym,które
przenoszonesąkanałemfonicznym,istniejezespółśrodkówsomatycznych,prze-
noszonychkanałemwizualnym.
Trzecizkodówwspółtworzącychkomunikattokodproksemiczny;dotyczyon
względniestałychodległości,czylistrefprzestrzennych,utrzymywanychpodczas
komunikacjimiędzynadawcąiodbiorcą,orazzróżnicowaniatychstrefwróżnych
kręgachkulturowych.
Ztego,copowiedziałamdotychczas,wynika,żeprocesporozumiewaniado-
konujesięzapośrednictwemznakówwerbalnychiniewerbalnych,którewzajem-
niesięwspomagają.Wartojednakprzyokazjinadmienić,żezakresznaczeniowy
terminukomunikacjaniewerbalnabywaniekiedyznacznieszerszyniżtutajprzed-
stawiony.Wedługniektórychbadaczyproblemu,opróczparalingwistyki,kinezyki
iproksemikitermintenobejmujeponadtotakiedziedzinywiedzy,jak:haptyka,
okulestyka,chronemikaiolfaktyka8.
Zkodemkinezycznymjestzwiązananiewątpliwiehaptyka,czylibadanianad
dotykowymaspektemkomunikacji.Przykładowo,dotykdłoni,jakorodzajzacho-
waniaspołecznego,możeniekiedypowiedziećwięcejniżsłowa.Kolejnadziedzi-
6
Bugajski,1993,s.64–67;Bugajski,2006,s.246–254.
7
Peisert,1992,s.60.
8
Głażewska,Kusio,2012,s.54,55,62–69,73.
14
