Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
wskazującistotymłodeimałe,przyczymzbiegiemczasunastąpiłorozszerze-
nieichfunkcjioZnaczącajestliczbasufiksówz-k-poświadczonaprzykładamio
Nazwiskaderywowało138sufiksówtegotypu,zczego123tosufiksyzłożone,61
zaśokazjonalnieformowałonazwiskao
Najbardziejproduktywnyprzyrostekderywującynazwiskamieszkańców
południowegoŚląskatoformant-ek(typowydlaobszaruŚląskaiMałopolski),
któregofunkcjęwodniesieniudobadanegomateriałuzXIXwiekunależyuznać
zastrukturalną,orazlicznepochodnetegosufiksu—ponad36sufiksówrozsze-
rzonychoRównieproduktywnyokazałsięformant-ka(zwłaszczawpostacidemi-
nutywno-patronimicznejodpodstawimiennych)(poroSkowronek2001:142—143)
wrazzjego30rozszerzeniamio
Wtworzeniustrukturnazwiskowychżywotnebyłysufiksy-ik,-(cz)yk(two-
rzącyderywatydeminutywno-ekspresywne)orazsufiks-ak47—typowyformant
patronimicznywWielkopolsceinaMazowszuwokresieśredniopolskimdoXVII
wiekuorazwPolscepółnocno-wschodniej(Rospond1969:99—100)ijegośląski
odpowiednikgwarowy-ok,najczęściejwystępującywnazwiskachpochodzących
odimionchrześcijańskich,imiondwuczłonowychstaropolskichorazodnazwisk
opodłożuodapelatywnym(poroLech2004:43)oOpróczwymienionychproduk-
tywnychnatereniepołudniowegoŚląskaformantównazwiskotwórczychpojawiają
sięteższczególneichpostacideminutywno-patronimicznena-koi-ukoPrzyrostek
-kozaznaczyłsiętutajjakowpływjęzykasłowackiego(Kurzowa1967:177—231),
natomiastprzyrostki-uki-czuk,jakotypowedlapatronimikówukraińskichibiało-
ruskich,ukazująrozmaitetypyprzeniesieńnazwiskwschodniosłowiańskichnasą-
siadującemiejscowościpolskie(Rospond1969:97—98,53—130)oSufiks-uktworzył
nazwiskaodformimionorazodapelatywówoWtworzeniunazwiskodpodstaw
słowiańskichprzyjąłrównieżfunkcjęstrukturalną(Siciński1966:83—87;Naru-
szewicz-Duchlińska2006:209)oSufiksy-uki-czukmogąobrazowaćwmateriale
kierunkiistopieńnasileniaruchówmigracyjnychnaterenieŚląskaCieszyńskiegoo
;udowasłowotwórczasporejgrupynazwiskukazujeteżwpływinnychfor-
macjitypowychdlawschodnichSłowian(początkowopatronimicznych,następnie
pełniącychfunkcjęstrukturalno-onomastyczną)zakończonychna-icz/-ycz,-owicz/
-ewicz,-(cz)uk,-ko,-ak,-ik,-in/-yn,-iszyn/-yszyn,-owoSufiksy-icz/-ycz,-ewicz,-owicz
oproweniencjiwschodniosłowiańskiejpospolonizowaniusięrodówmagnackich
wWielkimKsięstwieLitewskimwXVIIwiekuprzejętezostałyprzezantropo-
nimiępolskąjakosufiksynobilitujące;tymsamymformantytestałysięmode-
lowymielementaminazwiskotwórczymi(Mączyński1970;
;orek,Szumska1976;
Tichoniuk1998:125—145)o
Nazwiskazformantem-skiwrazzjegorozszerzonymiwariantami-owski,
-ewski,-ański,-eński,-iński,-yński(sprawującefunkcjestrukturalne)równieżdery-
wowałysporączęśćnazwisk48oPrzyrostek-skiwapelatywachoznaczałszeroko
pojętąprzynależność—zwłaszczadomiejscapochodzenialubpobytuorazdo
właścicielaoPodstawowąfunkcjątegoformantubyłojednakokreśleniepochodze-
47
Najegoprzykładzieujawniająsięmigracjeorazcharakterekspansjijęzykowej,mającej
miejscenaosipółnoc—południe(Rospond1969:130)o
48
PorowynikiTomeckiej-Mirek2000:87—128o
34
