Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ważnymdorobkiemośrodkagdańskiegojestopartanaźródłachwcześniej-
szychiwłasnejznajomościgwaryautorówGramatykakaszubska(Breza,Tre-
der1981)-dziełomającewzałożeniucharakterpopularny,skierowanetakżedo
czytelnikówspozaśrodowisknaukowych.Wdzialemorfologicznym(opracowa-
nymprzezE.Brezę)mamyogólnącharakterystykęsłowotwórstwakaszubskiego
natleinnychsposobówbogaceniasłownika,opisstosowanychtechnikiprze-
glądfaktówzestanowiskadyferencjalnego(zwracasięuwagęnawariantywność
słowotwórcząwyrazów,rozbudowanyiogarniającywieleczęścimowyproces
deminutywizacjiihipokoryzacji,specyficznekaszubskieformantyoraznafor-
mantynotowanezarównowkaszubszczyźnie,jakiwpolszczyźnieogólnej,lecz
przyinnychpodstawachioinnymstopniuproduktywności).Rozdziałzamyka
informacjaogeograficznymzróżnicowaniusłowotwórstwakaszubskiego(zob.
teżBreza2001a).
Pracesłowotwórczepowstającewinnychcentrachbadawczychmająprze-
ważnietematyszerzejzakrojone.Materiałkaszubskijakonadrzędnyuwzględ-
niaopracowanieJoannyOkoniowejDerywatyzprzedrostkiembez-wsłowniku
B.Sychtyiinnychsłownikachgwarowych(2000),wktórymdanewyrazypod-
danoanalizieformalnejisemantycznej.Jaksięokazuje,zebrane70przykładów
kaszubskichisłowińskichtogłównieprzymiotniki.Reprezentująonewzasadzie
typmotywowanywyrażeniemprzyimkowym:bezpalcnybezpalców(wtrans-
krypcjiSychty:bezpdlcnibezpdlcóv),aletrzebazauważyćjednoczesnąobec-
nośćprzymiotnikówtypupalcny(pdlcni)otejsamejłączliwości,aniekiedyteż
wymiennośćbez-znie-(ńe-),comożewskazywaćnainnąniżwyrażenieprzy-
imkowemotywację.Badaczkasygnalizujeproblempowstającywsytuacji,gdy
wsystemiefunkcjonująwtymsamymczasieformyoróżnejbudowie,zachodzą-
cenasiebie.Ichwzajemneoddziaływanie-pisze-możeprowadzićdowtórnej
reinterpretacjiizaburzeńwpraktycejęzykowej.
Wymienionewyżejpublikacjenaróżnysposóbprzybliżająproblematykę
kaszubskiegosłowotwórstwaito,comożnaonimdziśpowiedzieć.Cechujeje
podejściekontrastywne.Badaczeeksponujątezjawiska,któreodróżniająka-
szubszczyznęodpolskiegoobszarudialektalnegoiinnychjęzykówsłowiańskich
poprzezswąodmiennośćlub-przeciwnie-niespodziewanezbieżności.Rze-
czyukładającesięwsposóbtypowy,małowyrazisty,nieprzedmiotemuwagi.
Wrezultacieotrzymujemyobrazbardzociekawy,nasyconywielomaszczegó-
łami,alefragmentaryczny,dalekiodkompletności.Wkategoriiapelatywówza
opracowaneodstronysłowotwórczejmożnauznaćjedynieprzysłówkii…nazwy
roślin,resztapotraktowanajestwyrywkowo.
Pozostajenakoniecokreślićsięwsprawiewyboruprzedmiotuniniejszejmo-
nografiiipodjętychwzwiązkuzestanembadańzobowiązań.Niecowbrewpo-
wiedzeniu,żeimwięcejzostałozrobione,tymwięcejjestdozrobienia,rozpoczy-
namodanalizykaszubskichprzymiotników,itoprzymiotnikówdenominalnych,
motywowanychprzezrzeczownikiiwyrażeniaprzyimkowe,októrychnapisano
najmniej.Matoswojedobreizłestrony.Dobre-bopozwalazachowaćświeżość
spojrzeniaizwalniazobowiązkuciągłegoodnoszeniasiędotezformułowanych
przezpoprzedników,złe-gdyżbrakujeopiniiinnychbadaczy.
18