Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.CEL,ZAKRESIMETODAPRACY
Przedmiotempracy-jakzostałojużzasygnalizowane-współczesneka-
szubskieformacjeprzymiotnikowemotywowaneprzezrzeczownikiiwyrażenia
przyimkowe.Jejcelemzaśsynchronicznyopisderywatówzezwróceniemuwa-
gina(1)stosowanetechnikisłowotwórcze,(2)zasóbśrodków,(3)frekwencję
jednostekwposzczególnychklasachsłowotwórczych,(4)charakterystykębazy
derywacyjnejitypowezasadyselekcjipodstaw,(5)charakterystykęsemantyczną
derywatów,ściślej:ichużyćkontekstowych,(6)wariantywnośćformacjioraz(7)
geografięfaktówsłowotwórczych.
Takzaplanowanebadaniapozwolą-moimzdaniem-wsposóbmożliwie
wszechstronnyzaprezentowaćzałożonywycineksystemu,ukazaćkompletną
strukturęrelacji,atymsamymwszystkieistniejące,choćwróżnymstopniugoto-
wedodziałania,modelesłowotwórczeorazichkonkurencyjność.
Zgodniezpostulatamiwspółczesnejdialektologii(Karaś1964:153)traktuję
kaszubszczyznęjakosamodzielnysystemjęzykowy,zdolnykształtowaćiroz-
wijaćsięniezależnie,zarównodrogązewnętrznychoddziaływań,jakipoprzez
wewnętrzneprawidłowościwynikającezaktywacjijegowłasnegopotencjału18.
Uznanieautonomicznościsystemuniewyklucza-rzeczjasna-rozpatrywania
gojakoelementuwiększejcałościjęzykowej,wtymwypadkugrupylechickiej,
będącejjednymzodłamówgrupyzachodniosłowiańskiej(Stieber1956a;Majo-
wa1978;Rzetelska-Feleszko2001a:99-100)19.Szczególnieciekawewydajemi
sięuwzględnieniezwiązkówkaszubsko-polskich.Zachęcadotegobliskiepokre-
wieństwoobusystemówwynikającezwczesnejfazyrozwojowej,atakżewie-
lowiekowakoegzystencjaiwspólneopieraniesięgermanizacji.JużwXwieku
PomorzeprzeszłopodwładzępaństwapolskiegoizprzerwamiprzyPolscetrwa-
ło(zob.Szultka2001).Warunkisprzyjaływięcinterferencjiobusystemówjęzy-
kowych,wktórejuprzywilejowanąpozycjęzracjiprzewaginapoluspołeczno-
-politycznymzajmowaławszakżepolszczyznabędącadlaKaszubówjęzykiem
piśmiennictwaiobcowaniawsferzewyższychpotrzebkultury,takichjakreli-
gia,oświata(Zieniukowa2001b:485).Zdrugiejstronyniebezznaczeniajest
18
Uchylamsięwtymmiejscuodbardzoniefortunnie-wedługJ.Zieniukowej(2001a:62-63)-
sformułowanegopytania:nCzykaszubszczyznatojęzyk,czydialekt?”.Autorkapokazujeewolucję
poglądówjęzykoznawcównastatuskaszubszczyznywkontekścieprzemiandziejowych.Zwraca
uwagęnadeterminującąrolękryteriów,wedługktórychdokonujesięklasyfikacji(oceny).
19
ZpowszechniewPolsceprzyjmowanąkoncepcjąpolemizujeW.Mańczak(1995,2002).
Uważaon,żejęzykówlechickichnigdyniebyło,żenaobszarzemiędzyśredniąidolnąŁabąadol-
Wisłąpierwotnieużywanybyłjedenjęzyk,którymożnanazwaćzaRamułtempomorskim,iże
terenytezostałyzajęteprzezSłowianprzybyłychzDolnychŁużyc(1995:35-36).To,żegwaryka-
szubskiepodobnebardziejdopolskiegoniżdodolnołużyckiego,tłumaczysiętym,żewwarun-
kachwielowiekowejzależnościuległyonepolonizacji-dotegostopnia,żezdzisiejszegopunktu
widzeniamożnajeuznaćzagwarypolskie.Ślademodmiennejhistoriijestjednakichwiększaniż
pozostałychgwarodrębnośćodpolszczyznyliterackiej.
19