Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wierzyćwcudownezdolnościmonarchówangielskich,zresztą–cozrozumiałe–zaaprobatąich
samych.ZracjiboskiegonamaszczeniakrólmógłniejakozapożyczyćcudownąmocodStwórcy
iświętych.Pewienanonimowydwunastowiecznyteoretykpolityki,broniącświętejnaturywładzy
królewskiejprzedzakusamiKościołagregoriańskichreformatorów,argumentował,żemonarcha,choć
pozostajeczłowiekiemśmiertelnym,zchwiląnamaszczeniadziękiłascebożejzyskujeczęśćboskich
atrybutów13.
Koncepcjatasugerujepewnewewnętrznenapięcieczyteżdualizmnaturywładzykrólewskiej,
coczęstoopisywanozapomocąideipodwójnegociałakróla.Wpoczątkacherynowożytnejdokonano
rozróżnienianafizyczneciałopanującegomonarchy(bodynatural)iciałowspólnotoweczy
symboliczne(bodypolitic),jednakwokresiedojrzałegośredniowieczapodkreślanoróżnicęmiędzy
śmiertelnymciałemkrólaanieśmiertelnym„ciałem”królewskiejwładzy.Zgonmonarchyoznaczał
więcjedynieprzekazaniewładzywręcenastępnegopokolenia.Króljakojednostkaumierał,alejako
instytucjaiwładza–wciążżył;zgodniezesłynnąmaksymą:leroiestmort,viveleroi(królumarł,
niechżyjekról).Ideakróla(czyteżkorony)jakoistotypublicznejprawnieoderwanejodprywatnej
istotywładcy,czyliosoby,ewoluowała,wmiaręjakzmieniałasięteżwizjapersonalnejwładzy
monarszej.Ideatazczasemprzekształciłasięwkoncepcjępaństwa,wktórymzarządyodpowiadają
instytucje,aonosamoskładasięztrzechstanów(lubwarstw)społecznych.
Objąwszytron,królmógłzostaćgopozbawionyjedyniezasprawąopatrzności.Wpraktyce
oznaczałotopoważnydylematdlawszystkich,którzyodważylisięobalićwładcę.Zwykle
rozwiązywanotenproblem,poprostuszybkoisprawniedoprowadzającdośmierciobalonego
monarchy.WXIVwiekupodnoszonoprawneipolityczneargumentyprzemawiającezaodebraniem
komuśwładzy.Wgręwchodziły:niekompetencja,tyranialubwątpliwepochodzenie,jednak
wostatecznymrozrachunkużadenuzurpatorniemógłczućsiębezpiecznie,jeślijegopoprzedniknadal
żył,bezwzględunato,podjakścisłąstrażągoprzetrzymywano.
Czytającopisyśmiercikrólawźródłachnarracyjnych,możnazauważyć,żedziękinamaszczeniu
władcazyskiwałboskąnaturę,awięcjegozgonmożnabyłołatwointerpretowaćwkategoriach
opatrznościbożej.PrzykładowonagłąicałkowicienieoczekiwanąśmierćWilhelmaRudegouznano
zawyrazboskiegosądunadwrogimKościołowityranem.Duchownikronikarzechętniesugerowali,
żekról–choćgórowałnadpospólstwem–woczachStwórcypozostawałzwykłymśmiertelnikiem.
Jegozgonstanowiłdladziejopisarzadoskonałąokazję,byuraczyćczytelnikarozważaniaminad
przemijaniemdoczesnejchwały.
Ostatecznieśmierć–obojętnie,czyspotykałakróla,duchownegoczyplebejusza–zawszebyła
wydarzeniemwzbudzającymwielkilękirespekt.Wokresieśredniowiecza,azwłaszczawschyłkowej
fazieepoki,tzw.dobraśmierćbyławysocepożądana.Wielkąpopularnośćzyskałwówczasgatunek
literackiokreślanymianemarsmoriendi(sztukaumierania)14.Oczekiwano,żeczłowieknałożuśmierci
uporządkujeswesprawydoczesneizadbaozbawienieduszyorazprzyjmienadchodzącykoniec
zestosownymspokojemducha,nieokazującaniprzesadnegoentuzjazmu,aniniechęcidotego,
byopuścićziemskipadółiwstąpićwzaświaty.Średniowiecznychrześcijaninobawiałsięnagłej
śmierci,gdyżuniemożliwiałaonapogodzeniesięzBogiemibliskimi,niedawałaszansynaspowiedź
iprzygotowanieduszydoprzeniesieniasięnatamtenświat.Późnośredniowieczneprzewodnikidla
umierającychczęstozawierałyilustracjeprzedstawiająceczłowiekanałożuśmierciwotoczeniu
demonówikuszonegoprzezróżnepostacialegoryczne,mimożechroniłagołaska
Chrystusa15.Wokresiezaawansowanegośredniowieczakronikarzechętnieskupialisię
