Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
10
państw,nowymimperiumnawzórneośredniowiecznegozluźnookreślonymi
granicamiczynowymsuperpaństwem.OdstrukturyUnii,jejscentralizowania
ikompetencjiposzczególnychunijnychinstytucjizależećbędzierolaipozycja
narodówipaństwnarodowych.Światowykryzysgospodarczytakżemawy-
miarnarodowy-niedlakażdegokrajubędzietaksamodotkliwy.Problemy
gospodarczepaństw,ubożeniespołeczeństw,pogłębiającesięnierównościeko-
nomicznewwymiarzelokalnym,aleprzedewszystkimglobalnym,obudzą
nacjonalizmyipodziałyetniczne.
Książka,którączytelnikbierzedoręki,dotyczykwestiinarodowościowych
wEuropiepodkoniecXXiwpoczątkachXXIwieku.Omawiamwniejzagad-
nieniazsocjologiinarodu,mniejszościnarodowychikonfliktówetnicznych,
opisujęniejednoznacznośćizłożonośćkategoriinacjonalizmu,problemtrwa-
łościstereotypównarodowychiichwpływnapostawyorazzachowaniajed-
nostekigrupspołecznych,zastanawiamsięnadroląizadaniamipaństwa
narodowegowdobieglobalizacjiiponowoczesności.
Socjologianarodunajwcześniejrozwinęłasiętam,gdziekwestianarodowa
byłanierozwiązana.JakzauważyłprzedlatyRomanZimand(1967),wpocząt-
kachXXwiekuwiększośćpracdotyczącychnarodubyłytopracenapisanepo
polskulubprzezpolskichautorów.Socjologiapolskabardzowcześniezajęła
sięproblematykąnarodową.JerzySzackiwesejuCzyistniejesocjologianarodu?
taktowyjaśnia:DWszędzietam,gdzieaspiracjenarodowedługopozostająnie-
zaspokojone,naródokazujesięwyjątkowoważnymtematemwszelkiejrefleksji
ospołeczeństwie”(Szacki2004,s.47).Tam,gdziekwestianarodowaniebyła
problematyczna,agranicenarodowepokrywałysięzgranicamipolitycznymi,
zagadnieniaetniczneniebyłyprzedmiotemdebatysocjologicznej.Socjologia
zajmowałasięmodelamirozwojuspołecznego,czynnikamiwpływającymina
stabilnośćidynamikęsystemówspołecznych,analizowałaproblemyreligii,
kulturyirozwojukapitalizmu.Mającaambicjebycianaukąnomotetyczną
-uogólniającą,formułującąprawauniwersalne-nieinteresowałasiępartyku-
larnymiścieżkamikształtowanianarodów,pozostawiająctękwestiędoszcze-
gółowegoopisanianaukomidiograficznym,takimjakhistoria.Pozatym
wpołowieXIXwieku,kiedyrodziłasięsocjologia,wydawałosię,żeistniejące
wEuropiespołeczeństwaprzemysłowewwynikuprocesówmodernizacyjnych
będąsiędosiebiecorazbardziejkulturowozbliżaćiupodabniać.Uważano,
żeróżnicenarodoweikulturowebędązanikać,niewartozatemtworzyćteorii
opisującychzjawiskaefemeryczneiwgruncierzeczymarginalne.IsaiahBer-
linwesejuNacjonalizm:zlekceważonapotęga(1991)pokazuje,jaktowXIX
iwpoczątkachXXstuleciarozmaicihumaniściiluminarzenaukiprzewidywali
różnezjawiskaiprocesyspołeczne,aleniktznichnieprzewidziałwzrostu
rolinacjonalizmuipowrotukwestiinarodowej.
