Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
11
Odtegoczasubardzowielesięzmieniło.Powstałaolbrzymialiczbaprac
socjologicznych,historycznych,politologicznychiinterdyscyplinarnychdoty-
czącychkwestiinarodowychikonfliktówetnicznych.Problematykęnarodową
zaczętowłączaćdowykładównauczelniach,zagadnienianarodowościowesta-
łysięprzedmiotemlicznychbadańianaliz,częściąpolitykiwewnętrznejpaństw
iprzedmiotemprawamiędzynarodowego.Tematykanarodowaokazałasię
aktualnaidopewnegostopnianawetmodna,jestjednakbardzotrudna,
polityczniedrażliwainiezwyklepodatnanarozmaitenaciskiimanipulacje.
Wksiążcekwestienarodowesąomówionezperspektywyeuropejskiej.Nie
zawieraonaanaliznarodówazjatyckichiafrykańskichaniopisówprocesów
narodowotwórczychnarodówimigranckich-amerykańskiego,kanadyjskiego,
argentyńskiegoczyaustralijskiego.Teostatniekształtowałysięwprawdzie
wkręgucywilizacjieuropejskiej,alepowstaływwynikukolejnychfalimigran-
ckich,procesnarodowotwórczyprzebiegałtaminaczejniżwEuropie,innebyły
czynnikinarodowotwórczeiinneśrodowiskainicjowałypowstawaniewspól-
notnarodowych,dlategoopisywanieichrozwojuwymagałobyodmiennego
podejściaiinnychkategoriiteoretycznych.
NiekiedysłowaDnaród”używasięwodniesieniudowspólnotyarabskiej
isubkontynentuindyjskiego.Wspólnotaarabskaokreślanajakoummaozna-
czawspólnotęreligijnąipolitycznąisłowotoniejestsynonimemnarodu
wznaczeniueuropejskim.WIndiachzkoleisystemkastowyopisywanyjestnie-
kiedyjakopewiensposóbrealizacjikoncepcjinarodurozumianegoetnicznie.
SłowoDkasta”wprowadziliPortugalczycy,pochodzizjęzykałacińskiegoizna-
czytylecoDczysty”wsensierytualnym,alesamiHindusiwżyciucodziennym
posługująsięsanskryckimokreśleniemjati,któretłumaczysięjakoDrodzićsię”.
Podziałnajatitopodziałnaplemionaowspólnympochodzeniu,mająceokreś-
loneobyczaje,sposóbżycia,wykonującetradycyjnezawody.Jatijestczymś
pośrednimmiędzyeuropejskimrozumieniemnaroduetnicznegoaśrednio-
wiecznympojęciemstanu,jesttokategorianieprzystawalnadowarunków
europejskich,zbytkulturowoimentalnieodległaodnowoczesnegopojęciana-
rodu,dlategoprzypadekindyjskirównieżniejestomawiany.
WksiążcejestzatowieleprzykładówzrejonuBałkanów,relatywniewięcej
niżzinnychczęściEuropy,aleobecniewydajesiętocałkowicieuzasadnione.
Popierwsze,naBałkanachjakwsoczewceskupiająsięniemalwszystkieopisy-
wanewksiążceproblemy,występująctamwjaskrawej,niekiedymocnoprze-
rysowanejczynawetpatologicznejformie.Podrugie,naBałkanachproces
narodowotwórczyjeszczesięniezakończył.Bałkanyciąglesąkotłem,wktórym
sięgotuje,jakmówiłMiroslavKrleża,Dtokarczma,wktórejwalczysięnanoże”,
albo,jaksłyszymywfilmieEmiraKusturicyUnderground,toprzestrzeń,gdzie
ciąglemamiejsceDszaleństwohistorii”(Ddomwariatów”wedługDubravki
