Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CriticalLegalStudies
prawaidearządówprawa,tzn.postulatograniczeniazapomocąnormpraw-
nychzarównoindywidualnejwolności,jakiwładzysprawowanejnadjed-
nostkamiprzezwspólnotę.Formalnaidearządówprawajedynieukrywa
konfliktwolnościiwspólnotowości,stanowiącodzwierciedlenieinteresów
ekonomicznieipolityczniesilniejszychgrupludności.Zdrugiejstronyist-
nieniesystemówuzasadnianychideąrządówprawajestmożliwewskutek
szczególnychwarunkówpolitycznychiekonomicznych,którepojawiłysię
wświeciezachodnimwrazznowoczesnością.Dlategoteżkonfliktmiędzy
wspólnotowościąiwolnościąreprodukujesięwewszystkichpojęciachpraw-
nych,awięcmożezostaćujawnionywdrodzeichodpowiedniejanalizy.
Zmianyspołecznejniemożnaopisaćwkategoriachprawrozwojowych
czykoniecznychetapówrozwojuhistorycznego.Teoriewysuwająceargument
przeciwny(np.marksizm)uznajesięzaopowiadającesięzaDfałszywąko-
niecznością”,tojestpostulującemożliwośćtrwałegorozwiązaniafundamen-
talnychsprzeczności,itowkonkretnysposób.Wrzeczywistości,zdaniem
przedstawicielikierunkuCLS,biegdziejówjestwyłącznieefektempostę-
powaniajednostekimożezostaćzmienionywskutekichskoordynowanego
działania.Zarównowięcprzeszłość,jakiprzyszłość-awichramachkon-
tekstyformacyjneprawaiinnychinstytucjispołecznych-mającharakter
kontyngentny,tzn.mogłybyprzyjąćinnąformę,niżprzyjęłylubprzyjmą.
Promowaniezaśprzeświadczenia,żejakieśrozwiązaniaprawnesąostatecz-
ne,stanowijedyniedziałanielegitymizujące,skrywająceistniejącerelacje
władzypodfasadąobiektywnychkonieczności.
Przedstawioneprzeświadczeniamajądalszekonsekwencje.Popierwsze
przekonanieofałszywościhistorycznychkoniecznościijednocześnieoist-
nieniufundamentalnychsprzecznościznajdujeodzwierciedleniewdość
powszechnymwśródprzedstawicielikierunkuCLSpoglądzieoniedetermi-
nistycznejnaturzeprawa.Maonróżnewersjeibyłprzedmiotemszerszej
debatywamerykańskiejteoriiprawa.Pewnejejelementyodbiłysięechem
takżewEuropiekontynentalnej.Należyteżpodkreślić,żetezaoniedeter-
ministycznymcharakterzeprawa,bronionaprzezzwolennikówkierunku,nie
jesttożsamazpodobnymi,wcześniejszymitwierdzeniamiwypowiadanymi
wamerykańskimruchurealistycznym.Oilerealizmprawnydowodził,że
normyprawneniedeterminująrozstrzygnięćsądowych,otyleprzedstawi-
cieleomawianegoruchustojąraczejnastanowisku,żenormyprawnesą
wytworemwarunkówspołecznych-kontekstówformacyjnych,którepowo-
łująjedożycia,alektóreniedeterminująichtreści.Sędziowiesą,zgodnie
ztympunktemwidzenia,wpewnymzakresieograniczeniprzeztreśćnorm
prawnych,dominującedoktrynyprawneczyprzyjętemetodyinterpreta-
cjiprawa,jednaktreśćtychnorm,zawartośćdoktrynicharaktermetod
52
