Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
SPOŁECZNOŚCILOKALNEPOGRANICZANIEMIECKO-POLSKIEGO...
różnymikierunkamimyślowymiwsocjologii,zjednejstronyrealizmem
inominalizmem,azdrugiejstronynorganistycznym”inmechanistycz-
nym”sposobemujmowaniarzeczywistościspołecznej.Wspołecznościach
typuGemeinschaftzasadnicząrolęodgrywatradycja,którejwyrazemsą
normyzwyczajowe.WGesellschaftwiodąceznaczeniemaopiniapubliczna
inormyprawne.Należypodkreślić,żeujmowałonstosunkispołeczne
jakoprzejawwolijednostek.Wtymsensienawiązywałdokoncepcjifilo-
zoficznejczłowiekaThomasaHobbesa(Tönnies1903).PoglądyTönniesa
zmieniałysięnaprzestrzenijegożycia.Odkoncepcjiewolucjonistycznych,
identyfikującychzjawiskaspołecznewkontekścieichhistorycznychprze-
mian,ażpokategorieanalityczneczystejsocjologii(Tönnies1935).Słusznie
zwróciłuwagęnatenfaktJerzySzacki,wskazującnaprzemianyideowe,
jakiedokonałysięwpoglądachTönniesawciągujegożycianaukowego.
Wewczesnymokresiejegotwórczościnaukowejwidaćzależnośćodidei
historyzmuKarolaMarksa,filozofiiHobbesaorazpsychologizmuArtura
Schopenhauera.Natomiastwpóźniejszymokresiedostrzecmożnazbież-
nośćzkoncepcjamiMaksaWeberaijegoteoriąntypówidealnych”,atakże
powiązaniazsocjologiąformalnąGeorgaSimmela(Szacki2002,s.439–447).
JednakżewtychprzypadkachtrudnomówićowpływieTönniesanaroz-
wójintelektualnyobusocjologów;toraczejjegopoglądyewoluowały
wwynikukonfrontacjiznimi2.Jesttowidocznewpublikacjachpowsta-
łychuschyłkujegopracynaukowej(Tönnies1929).WprawdzieMaxWeber
wskazywałnaistotnywkładTönniesawrozwójrefleksjisocjologicznej
nadzbiorowościamiterytorialnymi,aleniestanowiłondlaniegoznaczącej
inspiracjibadawczej.Niemniejnależypodkreślić,żeznaczenieFerdynanda
Tönniesawrozwojurefleksjisocjologicznejnadzbiorowościamiterytorial-
nymimiałocharakterprzełomowydlawieluinnychbadaczyspołecznych
(MacIver1956).Rozróżnienierodzajówzbiorowościwedługtypówwięzi
społecznychstworzyłoprzesłankidlaempirycznychbadańsocjologicznych
2
RainerLepsiuswswoimwykładziewygłoszonympodczas35.KongresuNiemieckiego
TowarzystwaSocjologicznegoweFrankfurcienadMenemsformułowałpoglądogłębokimkonflik-
ciepersonalnymiprogramowymmiędzySimmelemaTönniesem,którywywarłwpływnaewolucję
ideowąsocjologiiniemieckiejnapoczątkuXXw.,abezwniknięciawistotęktóregotrudnojest
zrozumiećteprzemiany.
