Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wprowadzenie
niezwyklepomocnedlakażdegobadaczapolskiejspółdzielczości.Wy-
dajesięjednak,żesamemuZwiązkowipoświęconodotychczaszbyt
małouwagi.
Fakt,żewiększośćopracowańhistoriispółdzielczościpowstało
wPRL,znacznieograniczawartośćtejliteratury(wtymczasiezostały
wydanerównieżjakdotądjedynepowojenneopracowaniahistoryczne
dotyczącewcałościhistoriipolskiejspółdzielczościspożywców7).Ze
względunaobowiązującąwówczasokreślonądoktrynędotyczącąspół-
dzielczości,którazostałazasadniczopodporządkowanapaństwu,prace
tenaznaczonesązatem,wmniejszymlubwiększymstopniu,panującą
wówczaswersjąideologiisocjalistycznej;—należywięcdonichpod-
chodzićzostrożnością,choćwartozaznaczyć,żeiwśródtychpublikacji
znajdująsiępozycjewartościoweigodneuwagi,zawierająceinformacje
gdzieindziejniedostępne.
Niedostatekopracowańpoświęconychhistoriispołecznejpolskiej
spółdzielczościwynikaprzynajmniejpoczęścizprostegopowodu,ja-
kimjestcharakterdostępnychźródeł—ichliczbajestwprawdzie
ogromna,jednakmająonewprzeważającejmierzecharakteroficjalny,
aichinterpretacjajedyniezpozorujestłatwymzadaniem.Zacho-
wałysiębowiemprzedewszystkimdziełaczyartykułyprogramowe,
wspomnieniaprzywódcówidziałaczyruchu(np.StanisławaWojcie-
chowskiego),wydawaneprzezzwiązkispółdzielczedruki,broszuryczy
pisma,atakżeczęśćoficjalnejdokumentacjiZwiązku„Społem”,tj.
sprawozdania,korespondencjazespółdzielniamiczyhurtowniami,ko-
respondencjawewnętrzna,statystykiposzczególnychwydziałów,pro-
tokołylustracyjne.Stosunkowoniewielejestjednakźródeł(np.wposta-
7Por.np.:JanŻerkowski,ZaryshistoriispółdzielnispożywcówwPolscejakoruchu
społeczno-gospodarczego,ZakładWydawnictwSpółdzielczych,Warszawa1959;tenże,
SpółdzielczośćspożywcówwPolsce1918-1939,ZakładWydawnictwCRS,Warsza-
wa1961;tenże,NajstarszespółdzielniespożywcówwPolscewrazzzarysem95-lecia
spółdzielczościspożywców,ZakładWydawnictwCentraliRobotniczejSpółdzielni,War-
szawa1964;AdamŚwiatło,Polskaspółdzielczośćspożywcówwlatach1869-1925,
ZakladWydawnictwCRS,Warszawa1972.
;Stopieńtegonasyceniazależyoczywiścieoddatypublikacji(opracowaniapowstałe
wczasachstalinowskichsąbardziejzideologizowaneniżte,którepowstałypo1956r.,
awszczególnościwlatachsiedemdziesiątychczyosiemdziesiątych);zależyontakże,przy-
najmniejwpewnymstopniu,odnastawieniakonkretnegoautoraijegoindywidualnych
umiejętnościzadowalaniacenzuryczywręczwiększychlubmniejszychmożliwościba-
gatelizowaniaoficjalnejdoktryny.
