Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Niepodległość,inflacja,zjednoczenieruchu(1919-1926)
siępołączeniezwiększą,silniejsząfinansowo,mającąwiększypotencjał
rozwojowyorganizacją.Wielez95spółdzielninależącychdoZRSSzna-
lazłosięnagranicybankructwa—najgorzejbyłowapogeumkryzysu
inflacyjnegow1923roku,atakżewpoczątkowymokresiewprowadza-
niareformWładysławaGrabskiego,którespowodowałyzahamowanie
obrotówwspółdzielniach131.Jużwkońcugrudnia1924hurtownia
ZPSSprzejęłazaopatrzenieZRSS.Ostatecznepołączenieobuzwiąz-
kównastąpiłonazjeździe26kwietnia1925rokuwWarszawie.Część
działaczyspółdzielczościrobotniczejweszławówczasdowładzZwiąz-
ku,jednakstanowilionimniejszość.Spórideologicznyprzeniósłsię
wpewnymstopniunałonozjednoczonegoZwiązku.Światopogląd„ro-
botniczy”reprezentowaliwśródwładzipracownikówmiędzyinnymi
JanŻerkowski(którypopołączeniuwszedłdoZarząduwrazzRomu-
aldemMielczarskimiMarianemRapackim),JózefDominkoczyKarol
Haubold.Wtymsamymrokudo„Społem”przystąpiłyzwiązki:urzęd-
niczyirobotnikówchrześcijańskich.ZhurtowniąZwiązkuwspółpracę
nawiązałrównieżZwiązekRewizyjnySpółdzielniWojskowych.Nie
madoniesieńotakdużychkontrowersjachświatopoglądowychmię-
dzytymiostatnimizwiązkamia„Społem”(choćspółdzielnieurzędnicze
reprezentowałyowielebardziejumiarkowanespojrzenienasprawy
gospodarcze,cowidaćwprzemówieniachzKongresu1923r.;starały
sięrównieżzachowaćodrębność,związanązdziałalnościąwspecyficz-
nymśrodowiskuzawodowym).Możnasiędomyślać,żeituprzeważyły
względyekonomiczne.Połączonyzwiązekotrzymałwówczasnazwę
ZwiązekSpółdzielniSpożywcówRzeczypospolitejPolskiej.
Zjednoczeniekilkunurtówspółdzielczościspożywcówbyłoważ-
nymwydarzeniemwżyciuZwiązku,którystałsięwówczasnajwiększą
organizacjąspołeczno-gospodarcząwPolsce132.Stanowiłotoukoro-
nowaniewysiłkówMielczarskiego,którypostawiłprzedkierowaną
przezsiebieinstytucjązadanie„dopędzenia”wwynikachwzorowej
angielskiejhurtownispółdzielczej133.Pionier„Społem”,wyniszczony
67
131ZofiaChyra-Rolicz,Podspółdzielczymsztandarem…,s.96-98.
132Por.NaXIIIZjazdPołączeniowy,t.2,s.122-123.
133Zdawanosobiejednaksprawę,jakdalekojeszczeZwiązkowidowynikówspół-
dzielczościangielskiej.Przedewszystkimspółdzielniombrakowałoodpowiednichka-
pitałów,dlategonamawianojedozwiększeniaudziałówczłonkowskich(por.ek,Czy
dopędzimy?,„Społem”1926,nr1,s.1-3.
