Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
moralnych(moralnościkrytycznej).Dworkinowskisposóbargumentacjina
rzecztejtezyjestjednakskażonynadmiernymsubstancjalizmem:upodstaw
jegomyśleniależyrealizmmoralny,którystanowiostatecznyfundamentjego
teorii.Punktwidzenia,zgodniezktórymracjepraktycznesąautorytatywne
dlatego,żesąautentycznymiracjamimoralnymi,niewymagajednakodwo-
ływaniasiędosubstancjalnychteoriimoralnych,niestanowiteżkoniecznego
elementuteoriinieuchronnieniepozytywistycznej.Koncepcjęautorytetu
praktycznegojakoautorytetumoralnegopogodziłzpozytywizmemwswo-
ichpracachJ.Raz,zyskującnawetaprobatęsamegoHarta18.Twardypozyty-
wizmRaza(zwanyczasempozytywizmemekskluzyjnym)19toteoria,zgodnie
zktórącechąprawajestto,żewysuwaonoswoisteroszczeniedoautorytetu
(moralnego),którejednak-faktycznie-niemusibyćspełnione.Wysuwając
toroszczenie,normyprawnepróbująniejakozająćmiejsceracjimoralnych,
którewytworzyłbydanypodmiotmoralny,gdybyużywającswojejautono-
miimoralnej,rozważyłto,copowinienzrobić.Wtymsensieautorytetprawa
jestautorytetemuroszczonym.KoncepcjatajestrozwinięciemideiHobbesa.
Uważałon,żerozkazsuwerenaspełniatakąwłaśniefunkcję:zwalniapodda-
nych(podmiotyprawa)znamysłunadtym,comająrobić.Abytobyłosku-
teczne,racjeprawne(dostarczaneprzezprawo,wtymwypadkuprzezrozkaz)
musząbyćracjamimoralnymi,ponieważtylkoracjemoralnemogąspełnić
odpowiedniąnwyłączającą”funkcję.RazzgadzasięzatemzDworkinem,że
tylkoracjemoralnemogąbyćautorytatywnedladziałającychpodmiotów
moralnych,niezgadzasięznimjednak,że-zpojęciowejkonieczności-
racjeprawnemajątakiwłaśnieautorytet.WkonsekwencjiRaz(iwpewnym
sensiejegokontynuatorzy,m.in.A.MarmorczyS.Shapiro)argumentują,że
należyuznaćnwewnętrznypunktwidzenia”zamoralnypunktwidzenia,tym
samymwykazując,żenonkognitywizmHartawtejkwestiijestpostawązbyt
powściągliwą.Stądwkonkluzjimojejksiążkiwskazałem,żeHartowskipozy-
tywizmjestteoriądoutrzymania,oileodrzucisiętenonkognitywistyczne
interpretacjeregułyuznaniajakoregułykonwencjonalnej,którepowodują,że
regułatamogłabystanowićjakąśsamoistnąpodstawęnormatywnąprawa20.
18Por.np.H.L.A.Hart,CommandsandAuthoritativeLegalReasons,[w:]idem,Essayson
Bentham:JurisprudenceandPoliticalTeory,oxford1982,s.243-268.
19Wliteraturzepolskiejpor.m.in.A.Dyrda,Konwencja...,op.cit.,rozdział1,orazA.Gra-
bowski,Inkluzyjnypozytywizmprawniczy(uwagidoaktualnejdyskusji),nPaństwoiPrawo”
11/2011,s.18in.wrazzprzywołanątamliteraturą.
20Późniejnarzecztejtezy,wykorzystującwprowadzonyprzezB.Williamsapodział
naexternalreasonsiinternalreasons,argumentowałemw:A.Dyrda,AreFundamental
LegalReasonsInternal?AFewRemarksontheHartianIdeaoftheInternalPointofView,
20
