Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2iKierunkiargumentacji
Takiepodejściesprawiajednak,żenmocna”tezaokonwencjonalności,która
pozwalauznaćkonwencjęspołeczną,czylipewienfaktspołeczny,zagłówny
elementuzasadnienia(normatywności)tejreguły,okazujesięfałszywa.Istnie-
niepewnejkonwencjijestraczejdowodemempirycznymnato,żewiększość
urzędnikówsystemuprawaprzyjmujepewnąmoralnąpostawęwobecokreś-
lanychprzezniąkryteriów.Wtymujęciuwzajemnepodzielaniepewnych
przekonańmaznaczeniedlasamegoistnieniareguły,aleniedlajejuzasadnie-
nia,gdyżtoostatniemazupełnieinneźródło:moralność.nSłaby”konwencjo-
nalizmpozwalawięcutrzymaćpozytywistycznetwierdzenie,żeprawoopiera
sięnakonwencjach,ajednocześnieakceptowaćDworkinowskietwierdzenie,
żejedynymmożliwymźródłemjegoautorytetujestmoralność.Tegorodzaju
słabykonwencjonalizmjestdopogodzeniawzasadzietylkozekskluzyjnymi
wersjamipozytywizmu(którewykluczają,abyregułauznaniawprowadzała
kryteriamoralnezewzględunato,żeroszczenieprawadomoralnegoauto-
rytetuniemożepozwalaćna-wtórne-odwołaniesiędomoralnościjakie-
gokolwiektypu;racjewyłączającedeliberacjęniemogązawieraćracjitakiej
samejwyłączającejnatury).oznaczato,żeodwołaniesiędonsłabego”kon-
wencjonalizmuiideimoralnegoautorytetuprawapozwalapozytywistycz-
nejteoriiprawawyjaśnićprzynajmniejtrzyfunkcjonującewpowszechnym
obiegutruizmydotycząceprawa21:truizmzwiązanyzistnieniemprawajako
[w:]M.Araszkiewiczetal.(red.),ProblemsofNormativity,RulesandRule-Following,
Cham2015,s.229-241.
21orolitruizmówwkonstrukcjiteoriiprawapisałemwrazzT.Gizbert-Studnickim
iA.GrabowskimwMetodologicznychdychotomiach...,op.cit.Dyskutowaliśmytamprzede
wszystkimteorięS.ShapirozawartąwjegoksiążceLegality,Cambridge,Mass.2011.
Metodękonstrukcjiteoriiopisywaliśmynastępująco:nPierwszymkrokiemjestzebranie
możliwiedużejliczbytruizmów,tj.takichzdańoprawie,któresąewidentnieprawdziwe.
Truizmytedotycząpodstawowychinstytucjiprawnych(np.nWszystkieporządkiprawne
zawierająinstytucje,którychfunkcjąjestzmianaprawa”),normprawnych(np.nNiektóre
normyprawnenakładająobowiązki”),autorytetuprawnego(np.nKompetencjeorganów
sąnadawaneprzeznormyprawne”),obiektywnościprawa(np.nSądyczasamiorzekają
błędnie”),motywacjiczyracjidodziałaniazgodniezprawem(np.nJestmożliwe,że
danaosobaprzestrzegaprawa,mimożenieczujesiędotegomoralniezobowiązana”)”;
T.Gizbert-Studnicki,A.Dyrda,A.Grabowski,Metodologicznedychotomie...,op.cit.,
s.110.odwołaniesięprzezShapirodotruizmówprzypominazastosowaniemetodyana-
lizyF.Jacksona.Wskróciemetodatapoleganatym,żekażdebadanietypowegozagad-
nieniametafizycznego,takiegojakpytanieoto,czyistniejewolnawolaiczyjejistnienie
jestdopogodzeniazdeterminizmem,jestwistociedążeniemdoudzieleniaodpowiedzi
napytanie,czyiwjakisposóbwolnawolaistniejewpowszechnejświadomości,która
kształtujepotocznąkoncepcjętegopojęcia(ordinaryconception,folktheory).Tęostatnią
21
