Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2iKierunkiargumentacji
uznawanymzademokratycznyustrojuakuratpanujezasadniczajednomyśl-
nośćwpodstawowychkwestiachdotyczącychnaturydemokracji.Grozito
bowiemprzywołaniemkontrprzykładuwpostaciliberumvetoipostawie-
niempytania:jakistatusmateoria,któraprzeczypowszechnieakceptowa-
nympoglądomnatematnnatury”danejrzeczy?Jakistatusmapogląd,który
wyrażasprzeciwwobecideiakceptowanejprzezwszystkichpozostałych?Czy
tensprzeciw(odmiennypoglądteoretyczny)jestnagrunciedanejpraktyki
wogóledopuszczalny(uzasadnionyformalnie,abstrahującodjegomeryto-
rycznychzalet)?Jakieznaczeniemapraktyka,któraniedopuszczagłosów
odrębnych(niemówiącjużoichuznaniuczyuwzględnieniu)?
WujęciuLeiterawyglądatotak,jakbypozytywizmstanowiłteoretyczną,
samospełniającąsięprzepowiednię.Kłopotliwejestwszczególnościużycie
argumentu,żesystemprawanniezałamujesię”podnatłokiemteoretycznie
kontrowersyjnychspraw.Czynniezałamywaniesię”dotyczytutajsystemu
prawajakoczegoś,czymzajmowaćsiępróbują,choćnaróżnesposoby,różne
teorieprawa?Czy,innymisłowy,jesttofaktycznieichwspólnypunktodnie-
sienia?Jeślitak,Leiterowskatezabyłabyzapewneprawdziwa:system,októ-
rymstarasiępowiedziećcośkażdateoriaprawa,jestjeden,więcstatystyczna
prawdaprowadzidouniwersalnejkonkluzji:dlaprawoznawstwasporyteore-
tyczneniesąinteresującymzjawiskiem.Anawetjeśliuznasięichdoniosłość,
tosązjawiskiemnatylemarginalnym,żeichbadanieprzypominabadanie
rzadkichokazówlubniezwyklenieprawdopodobnychzdarzeń,tudzieżsytu-
acjinnadzwyczajnych”
.Wtymdrugimujęciuichbadanieniepowinnobyć
interesującedlapraktykiprawa.Tyletylko,żetakakonkluzjajestwzasadzie
powtórzeniemzałożenia,zgodniezktórymsporyteoretyczneniestanowią
centralnegoproblemupraktykiprawa.
Kolistośćtegorozumowanianakazujepodejrzewać,żeargumentznnie-
załamywaniasię”systemuprawapodnatłokiemkontrowersjiteoretycznych
odnosisięniedosystemuprawawogóle,aledosystemuprawarozumia-
negotak-a-takprzez(ekskluzyjny)pozytywizmprawniczy.Wkonsekwencji
nniezałamywaniesię”dotyczytutajtakżesamejteorii,którauprawomocnia
wskazanąwcześniej,nkonwencjonalną”konkluzję.Założeniem,aniekon-
kluzjąpozytywizmujestto,żepraktyka(skoncentrowanawokółdefiniującej
systemprawaregułyuznania)macharakterkonwencjonalny.Zasadniczą
krytykęDworkinapodadresempozytywizmumożnazatemodczytaćjako
twierdzenie,żejesttozałożenienawyrost.Dworkinzdajesięproponować,
abyśmyprzyjrzelisięnarównychprawachinnymzjawiskomwobrębiesys-
temuprawa(intuicyjniepojmowanego)niżzjawiskazasadniczokonwen-
cjonalne,zgodne.odkryjemywnet,żepojawiająsięlicznespory:sporyoto,
37
