Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
1.Teoretycznepodstawywycenyprzedsiębiorstw
dobrzezrobiony,produktdobrejjakości,produkttrwały.WładysławTatarkiewicz,
omawiającspecyfikęsądówowartości,pisał,żesądyten(…)stwierdzają,żepewna
rzeczczywłaściwośćrzeczyjestcenna,wartościowa,dobra(tetrzyprzymiotniki
znacząwzasadzietosamo),żejestwartatego,byoniązabiegać,bolepiej,abybyła,
niżabyjejniebyło”24.
Innymsłowembliskoznacznymjestncenność”.Jeślicośjestcenne,toznaczy,
żejestwartepodejmowaniastarań,bytouzyskać,żejestobiektempożądania,np.
cennemogąbyćdobra,alerównież,żejesttoważne,istotne,couwidaczniasięnp.
wsfomułowaniachncennauwaga”,ncennapamiątka”.Możnaznaleźćprzykłady
dóbr,októrychpowiemy,żesącenne,aleniepowiemyonich,żesąwartościo-
we,np.narkotyki.To,cocenne,możebyćzatemdobrelubzłe,natomiastto,co
wartościowe,oznacza,żejestdobre.Toskojarzeniewartościidobra,zakorzenione
wspołeczeństwie,jestwykorzystywaneprzezekonomię.Wzwiązkuztymwzrost
wartościwsensieekonomicznymoznaczawpowszechnymodczuciucośdobrego.
Wartośćtojednozpodstawowychpojęćekonomicznych,określającychjedną
zcechdóbriusługdefiniowanąprzezjednostkipieniężne.Wartośćtocecha,atrybut
danegoaktywa,dobra,udziałuwewłasności(nazywanegodalejdobrami),współ-
cześniewyrażananajczęściejwjednostkachpieniężnych.Wartośćdlaekonomiijest
tym,czymenergiadlafizyki,stądteżwartośćuzewnętrzniaekonomicznąenergię,
jakądysponujeokreśloneaktywo,dobro.Jakpodajesłownik,wartośćwujęciueko-
nomicznymtocechajakiejśrzeczydającasięopisaćilościąpieniędzyuzyskanązjej
sprzedażylubmożliwościąwymianynainnetowary25.Pojęciewartościwujęciu
ekonomicznymmożebyćróżnierozumiane,wzależnościodosoby,sytuacji,czasu
iwieluinnychczynników.Ekonomicznerozumieniewartościtowarzyszyludzkości,
odkądzaczętoprowadzićwymianę,czyliodgórnegopaleolitu(40tys.latp.n.e.-
-8tys.latp.n.e.),okresu,kiedyludzieprowadziliwędrowny,koczowniczytrybżycia.
Najstarsześladytakiejwymianypochodząsprzed30tys.latp.n.e.,czylinadługo
przedtym,jakpowstałpieniądztowarowyorazpieniądzkruszcowy26.Wprzeszło-
ści,zanimwynalezionopieniądz,wartośćdanegodobrawyrażanabyłaprzezwar-
tośćinnychdóbroodmiennychcechachiwłaściwościachlubteżnapodstawiedóbr
rzadkich,takichjakłatwewwymianiemetaleikamienieszlachetneczyteżtrudno
transferowalnerzeźbioneogromnegłazynRai”(nawyspieYap).Wartość,niezależ-
nieodtego,wczymjestwyrażana,określarelacjęmiędzydwomaróżnymidobrami
lubmiędzyokreślonymdobremaumownąjednostkąpieniężną.Generalnienasku-
tekwieluróżnychczynnikówwartośćjestpodatnanazmiany:możesięzwiększać,
zmniejszać,możeteżbyćstała.Wartośćodzwierciedlawiaręludziwważnośćda-
24W.Tatarkiewicz,Obezwzględnościdobra,GebethneriWolf,1919,s.269,za:R.Waśniewski,
PodstawyaksjologiiWładysławaTatarkiewicza,[w:]Człowiekiwartościmoralne.Studiazdziejów
niezależnejmyślietycznej,red.Z.J.Czarnecki,S.Soldenhoff,Lublin1989,s.294.
25Uniwersalnysłownikjęzykapolskiego,tom4,red.S.Dubisz,WydawnictwoNaukowePWN,
Warszawa2003,s.353.
26Zob.E.Probst,RekordederUrzeit,Bertelsmann,München1992.
