Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Wybraneteorieekonomicznekluczowedlawycenyprzedsiębiorstwa
35
normatywnanie,jestbłędnelogiczniezconajmniejdwóchpowodów.Popierwsze
odmawianielubprzyznawaniestatusunaukimacharakterwartościujący,czylinor-
matywny,ategotakbardzochciałuniknąćL.Robbins.Podrugietaczęśćnaukeko-
nomicznych,wszczególnościzmatematyzowana,którajestpodejrzewanaoto,że
macharakterpozytywny,takżeopierasięnanormatywnychzałożeniachbędących
wytworemnaszejkultury46,coznajdujeodzwierciedleniewinnychdziedzinach,ta-
kichjaknp.prawo(np.prawowłasnościziemiinnychdóbr,dobrawolne),takwięc
jejpozytywnycharakterjestpozorny.Normatywnycharakternaukekonomicznych
jestwidocznytakżewwycenieprzedsiębiorstwwobszarzestandardówwartości.
Wstandardachwartościposługujemysiębowiemtakimiterminami,jaknwartość
godziwa”,nwartośćsprawiedliwa”.Tennormatywnycharakterekonomiijestzwią-
zanyzjejgłębokimantropocentryzmem.Wekonomiiznacznietrudniejszeniżwin-
nychdyscyplinachwiedzyjestzastosowaniefalsyfikacjonizmuKarlaPopperado
weryfikowaniateorii.Wteoriiekonomiimamyraczejdoczynieniazparadygmatami
izprzewagąretoryczną,decydującąotym,któreteoriebędąrozwijane,aktórenie47.
Naukiekonomiczne,wprzeciwieństwiedowieluinnychnauk,ściślezwiązane
zczłowiekiem,jegozachowaniamiiustanowionymprzezniegosystememwartości.
Takjakwnaukachścisłychzasady,reguły,mechanizmyniezależneodczłowieka
(ichprawdziwośćjestniezależnaodczłowiekaijegozachowań),takwnaukach
ekonomicznychwszystkieteorieuzależnioneodzachowańczłowieka.Ekonomia,
jakrównieżniedawnowyodrębnionewPolscefinanse,dziedzinamiwiedzyści-
ślezwiązanymizczłowiekiemijegodziałalnością,bezczłowiekanieistniejąinie
majążadnegoznaczenia,wprzeciwieństwiedowieluinnychdziedzinwiedzy.Jeśli
wekonomiiodkrywamyjakieśprawidłowości,totylkote,któreefektemświado-
mychlubnieświadomychdziałańczłowieka.Stądteżwypływawniosek,ekono-
miatotakadziedzinawiedzy,któramawybitnienormatywnycharakter.Możnawięc
postawićtezę,żecałaekonomiamacharakternormatywny,ztymjednakzastrzeże-
niem,żewprzypadkutakzwanejekonomiipozytywnejfundamentynormatywne
nieujawnionewprost.Zarzuttakipodnosiekonomiaheterodoksyjnawzględem
ekonomiiortodoksyjnej,dlaktórejopierasięonanasądachiwypowiedziachnor-
matywnych,ukrywanychpodpozoremrozwijanianaukipozytywnej48.Wzwiązku
ztymekonomiajestinnegorodzajudziedzinąwiedzyniżnaukiprzyrodniczeczyteż
naukiścisłe.Mimotoznacznaczęśćdziałalnościczłowiekajestpodporządkowana
tezomekonomicznym,więctaznacznasiłaoddziaływaniaekonomiinaczłowieka
ijegootoczeniesprawia,żejestużyteczna.Wiedzaekonomicznasiędezaktualizu-
je,jeśliodkrywanajestjakaśprawidłowość,któramożebyćwykorzystanawgrze
46Zob.T.Sedlacek,wyd.cyt.
47Zob.D.C.Colander,H.Landreth,Historiamyśliekonomicznej,PWN,Warszawa1998.
48Zob.H.Landreth,D.C.Colander,Historiamyśliekonomicznej,PWN,Warszawa2005,s.379,
za:J.Włodarczyk,Współczesnaekonomiaheterodoksyjnawybranezagadnienia,[w:]S.Czaja,
A.Becla,J.Włodarczyk,T.Poskrobko,Wyzwaniawspółczesnejekonomii.Wybraneproblemy,Difin,
Warszawa2012,s.143.