Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.2.Założeniaogólnenaukioprzestępstwiewujęciuhistorycznym...
WocenieW.Makowskiegozkoleipraktykapomstykrwawejwywoływała
istwarzałaświadomośćprawną94,zaśchęćodpłatyzawyrządzonąkrzywdę
przestawałamiećtylkowymiarsubiektywny,alezaczęłamiećtakżewymiar
obiektywny,wtymznaczeniu,żeprzerodziłasięwnakazmającyrangę
wierzeńreligijnychbądźzwyczaju.Niedokonywanowówczasrozróżnienia
złejidobrejwolianinieposługiwanosiępojęciemzamiaru.Pierwszybył
podziałnaczynywynikłezwolioraztzw.bezwolne,kiedyskuteknastąpił
bezwoliiprzewidywaniasprawcy95.J.Makarewiczzaznaczył,żeprawo
karnestarożytnychRzymiannieznałowolinieumyślnej96.
Istotnejestzaakcentowanie,wdawnymprawienieodróżnianoprawa
materialnego,awięcprawazawierającegoprzesłankiodpowiedzialności
ikonsekwencje,jakiewiążąsięzichwykazaniem,odprawaprocesowego,
awięcprawazawierającegoformalnyopissposobówdojściadowykazania
tychżeprzesłanek.Budowawzoru,którydziśnazywamytypemczynuzabro-
nionego,wyglądaławtensposób,zawieraławskazówki,jakiedowody
przedstawićiwjakisposóbtouczynić,abyprzekonaćsędziego,żetoten,
anieinnysprawcadokonałprzestępstwa.Natakązależnośćzwracauwagę
R.Hube,pisząc,nwnauceprocesukarnegoutworzyłasiępowolinauka
ośladachzewnętrznychwystępku.Powstałoniezadługoitechnicznenazwi-
skodooznaczeniatychśladów,nazwiskiemtemjestjużprzytoczonewyra-
żeniecorpusdelicti97.Zaznaczyćnależy,żeidziśbrakjestwniektórych
kwestiachścisłegorozróżnieniamaterialnoprawnychprzesłanekorazmo-
mentuisposobuuznaniaichzaudowodnione.Możnaprzypuszczać,
pierwowzoremfunkcjigwarancyjnejprawakarnegoniebyłozważaniena
znamiona,lecznaistnieniedowodówprzemawiającychzarealizacjąbezpra-
wiaprzezokreślonąosobę.Dowóddotyczącynastawieniasprawcydozre-
alizowanegobezprawiamiałsłużyćwykluczeniutego,nastąpiłoonona
skutekprzypadku98.Wtymznaczeniuwinajakonastawieniesprawcydo
następstwjegoczynuwiązałasprawcęztym,cobyłoprzedmiotemdowodu.
94W.Makowski,Podstawy...,s.50.
95W.Makowski,Podstawy...,s.55-57.
96J.Makarewicz,Opojęciupoczytalnościkarnejwświetlepsychologii,PrzeglądPrawaiAdministracji,
RocznikXXIV,Lwów1899,s.450;takrównieżA.Bojarski,Zasadynauki...,s.3.
97R.Hube,Ogólnezasadynaukiprawakarnego,Warszawa1830,s.220.
98R.Hube,Ogólnezasady...,s.230.
53