Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
1.Pojęciaemocjonalne
Ogólniepojęciasąformamireprezentacjipoznawczychzbioruobiektów
bądźnaturalnych,bądźsztucznych,bądźhipotetycznych(Nęcka,Orzechow-
ski,Szymura,2006).Możnapowiedzieć,iżsątozbiorycechpowiązanych
znaczeniowolubfunkcjonalnie(Obuchowski,1970).Pojęcietoreprezentacja
poznawczaisymbolicznaoddającacechyistotneiogólneprzedmiotów,zespół
wspólnychlubprototypowychistotnychcechogólnych,którewróżnymstop-
niuprzysługujądesygnatomdanejklasy(por.Nęcka,Orzechowski,Szymu-
ra,2006).Znaczeniepojęciatokategoria,jejelementtodesygnatpojęcialub
desygnatkategorii,natomiastreprezentacjeposiadająceatrybutnależeniado
pojęciatoegzemplarzepojęcia.Pojęciemożna,zjednejstrony,rozpatrywać
jakoproceduręidentyfikacyjną(wtakimsensiejestbliskieznaczeniusche-
matupoznawczego),zdrugiejzaś,jakordzeńpojęciowy(umysłowadefinicja
określającawarunkiprzynależnościdokategoriix)(Najder,1993).
Pojęciamogąmiećróżnycharakterwzależnościodtego,jakątreśćzawie-
rają.Treśćpojęćnaturalnych,czyliichwewnętrznastrukturajestzróżnico-
wana,cooznacza,iżobejmujeelementwzorcowyodpowiadającypoznaw-
czymreprezentacjomnajbardziejtypowychegzemplarzydanegopojęciaoraz
pewienobszardopuszczalnegoniepodobieństwa(Trzebiński,1981,1986).Ist-
niejąkategoriemonosemiczneipolisemiczne,tooznaczapojęcia,któremają
tylkojedenegzemplarz,bądź/ipojęcia,któremająwieleegzemplarzy(Taylor,
2001).Pojęciamogąmiećpostaćbardziejogólną,kiedyodnosząsiędodużej
klasyzjawiskicharakteryzujejedużystopieńogólności,bądźbardziejjed-
nostkową,gdyodnosząsiędojednostkowychobiektów,np.własnegodomu.
Pojęciaogólnecharakteryzujezatemwiększystopieńtypowościniżpojęcia
jednostkowe(Najder,1993).Reprezentacjewpostacipojęćsągromadzone
przezczłowiekairozwijająsięwścisłychrelacjachzkontekstem,toznaczy,
iżwarunkirozwoju,czynnikikulturowo-społeczne,wwyraźnysposóbmają
wpływnato,jakiepojęciazarównopodwzględemilościowymjakijakościo-
wymprzyswoisobieosoba(Murphy,Medin,1985).
Istniejądwiepodstawowegrupypojęćwywodzącesięztypówkategory-
zacji:pojęciamatrycoweipojęcianaturalne(Nęcka,Orzechowski,Szymu-
ra,2006;Maruszewski,2011).Tepierwszesąpowiązanezteoriąklasyczną
pojęćiopierająsięnastandardowejteoriizbiorów,zakładającej,iżmożliwe
jestjednoznaczneokreślenieprzynależnościdanegoegzemplarzapojęciado
kategorii,gdzieistniejąścisłegraniceibinarneatrybuty(tj.należy-nie
należy)(Najder,1993).Oznaczato,żepojęciejestreprezentacjązbioruobiek-
tówuwzględniającąwszystkieistotnewłaściwościtegozbioru(spełniające
kryteriateoriiklasycznejpojęć,gdziedefiniowaniepoleganaodnalezieniu
