Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Pojęciaemocjonalne
15
właściwości:nieostregranice,istnieniedwubiegunowychwymiarówwnie-
którychprzypadkach,względnośćkategorii,typowość,istnieniepowiązań
międzykategorialnych,powiązaniezeskryptamiiscenariuszamizdarzeń,
hierarchicznaorganizacjaizakorzenieniewbardziejogólnychteoriachumy-
słu(ibid.).Wymienionecechypojęćemocjonalnychniesąodsiebieniezależne,
wręczprzeciwnie,sąsilniewspółzależne(Russell,Lemay,2005).
Istniejewieluzwolennikówteoriipotocznychemocji,czylitraktujących
emocjejakoindywidualneteorieświata.Uważająoni,żezrozumieniepojęć
emocjonalnychniejestmożliwebezwnikliwegoprzeanalizowaniapotocz-
nychteoriiemocji(Harré,1995;Johnson-Laird,Oatley,1992,2005;Wierzbicka,
1992a).Wynikatozfaktu,iżemocjesąszczególnieskomplikowanymizjawi-
skamiidefiniujesięjewróżnysposóborazżesąwieloczynnikowouwarunko-
wane(Wierzbicka,1992a,s.551).Określeniepotocznośćwskazujenacentralne
usytuowanieczłowiekawjego‘pierwszymjęzyku>(Bartmiński,1992),stylu
potocznymbędącymcentrumtegojęzyka,obrazieświataorazwyznacznikach
znimpowiązanych,takichjakneutralność/emocjonalność,atakżeantropo-
centryzmie(Nowakowska-Kempna,2000,s.60).Potocznateoriaemocjijest
zgodnaznaukowymobrazemfizjologiiuczuć(Ekman,1980;Lakoff,1987).
Opispojęćnaturalnych,jakimisąpojęciaemocjonalne,wymagaodwołania
dojęzykapotocznego(Borowiec,2014).Analizajęzykaumożliwiaopisrepre-
zentacjiumysłowychwpostacipojęć,ponieważ„językjestczęściąumysłu
izarazembytemkonstruującymumysłoweispołecznemożliwościczłowieka”
(Grabias,2014a,s.9).Wartościowąideąjestwtymzakresiekoncepcjastruk-
turypojęćemocjonalnychopracowanaprzezGrabiasa(2014b),któraopiera
sięnatzw.definicjikognitywnej.Obejmujeszeregkomponentówpotencjal-
niewchodzącychwskładdanegopojęcia.Sąto:formuładefinicyjna,podmiot
doświadczającyemocji(nosicielstanu),cechynosicielastanuemocjonalnego,
charakterystykazachowanianosicielastanuemocjonalnego,przyczynyzaist-
nieniastanuemocjonalnegoorazokolicznościpojawieniasięokreślonego
stanuemocjonalnego(takiejakwpływnapodmiot,nainneosoby,radzenie
sobiezemocjamiwobecnościpodmiotuprzezinnych).Zaproponowanakon-
cepcjakognitywnejdefinicjipojęcia,wtympojęciaemocjonalnego,umożli-
wiaszczegółowywglądwstrukturętakiegopojęcia.Jesttobliskiezałożeniom
semantykikognitywnejiteoriiprototypów,ponieważ,jakzauważaGrabias
(2014b,s.62),definicjatakapozwalanauchwycenieuniwersalnychelementów.
JesttotakżespójnezestanowiskiemBartmińskiego(1993,s.269),iżmodel
definicjikognitywnejopartyjestnazasadzierekonstrukcjipodmiotowej,to
znaczy,żeopisznaczeniajestzrelatywizowanydoczłowieka,azatem,zjednej
