Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Lasota,Światgestówisymboliwkomunikacjidziecięcej,Kraków2010
ISBN:978-83-7587-272-9,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2010
Rozdział1.Gestykulacjaisymbolizacjawprocesiekomunikacji
21
międzyobrazemasymbolem,którymnadawcaintencjonalniewyrażajakiśstan
rzeczy,aodbiorcarozpoznajetengestigorozumie.Wskazywaniepełnizarówno
funkcjękomunikatywną,jakireprezentacyjną.Możebyćużytewceluzwrócenia
uwagidorosłegonajakiśprzedmiot(„to”)lubwyrażeniachęciposiadaniatego
przedmiotu(„chcęto”).Gestytemającharakterprotoimeratywówisłużą
wyrażaniużyczeńalboprotodeklaratywówisłużąoddziaływaniunaod-
biorcę.Wrazzwiekiemwzrastaliczbagestówwskazujących,wyrażającychpo-
stawępoznawcząizarazemkomunikacyjną.
Wjakiejrelacjipozostajegestdeiktycznydomowydziecka?Początkowo
słowawmowietakżepełniąfunkcjęwskazującąnaprzedmioty,demonstracyjną.
Wydajesięwięc,żeczynnademonstracjagestemrękipoprzedzaiprzygotowuje
demonstracjęprzedmiotówzapomocąsłowa.Wyrażeniadeiktyczne(takiejak:
„tu,tam”)możnazaobserwowaćjużwwypowiedziachdwuwyrazowych.Wyrazy
wskazującesąnajwcześniejużywanymiprzezdziecisłowami,ponazwachosób
znajbliższegootoczenia.WbadaniachWalesa(1986)ukazanopowszechność
używaniatychwyrażeńwinterakcjimatka–dziecko.Najczęściejwyrażenia
deiktycznebyłyłączonezgestemdeiktycznym.Używaniepołączeńgestude-
iktycznegoiwyrażeniadeiktycznegoprzezdziecisłużyłoszczególniedoutrzy-
maniauwagibezpośredniej,skierowanejnaprzedmiot.Matkiposługiwałysię
wyrażeniamideiktycznymi,demonstrującdzieciomprzedmiotyimanipulując
nimi.Okazałosię,żeużywanieprzeznietychwyrażeńbyłoniezależneodpozio-
murozwojujęzykowegodzieci.
Wrazzrozwojemzmieniasięfunkcjagestuwskazującego.Najwcześniejjest
onwykonywanyprzezdzieckowceluwyrażeniachęciposiadaniaprzedmiotu.
Następnieokoło1.rokużyciastosujegowceluzwróceniauwagiodbiorcy.Naj-
późniejpojawiającymsięwrozwojuinajczęściejprezentowanymprzezosoby
dorosłejestgestwskazujący–wykonywanywceluokreśleniaprzestrzeni.
Mowastajesięnarzędziemmyśliwówczas,gdyprzedstawiatreśćmyślowąza
pomocąznaku(symbolu)lubobrazu.Tosamodotyczymowygestów.Acredolo
iGoodwyn(1998)twierdzą,żegestysymboliczne(reprezentujĄce)toproste
gestyfizyczneużyteprzezdzieckojakosymbole,określające„znaczyto”lub„re-
prezentuje”poszczególneaspektyśrodowiska.Gestyrozwijająsięspontanicznie,
aichrepertuarzależyodindywidualnychcechdziecka.Zachęcaniegodoużywa-
niazarównogestówdeiktycznych,jakireprezentującychzwiększaczęstotliwość
stosowaniakomunikatówniejęzykowychprzezdzieci,copowodujełatwiejszą
komunikacjęwinterakcji.Wokresieprzedszkolnymzmniejszasięliczbagestów
reprezentujących,natomiastwzrastaliczbagestówisłówdeiktycznych(Iverson
iin.,1994).Byćmożewiążesiętoztym,żedzieciwwiekuprzedszkolnymroz-
wijająswekompetencjejęzykowe,częściejwięcłączągestyzesłowami,arzadko
zastępująsłowagestem.
