Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
–
związki,którychznaczeniejestsumąelementówskładowych,jednak
conajmniejjedenzelementówmaznaczenieosobliwe,któreniewystępuje
wpołączeniachtegosłowazinnymi.
Wceluokreśleniapowyższychtypówpołączeńwyrazowychstosujesię
zwyklesynonimicznienastępującepojęcia:flfrazeologizm”,fljednostkafrazeo-
logiczna”iflzwiązekfrazeologiczny”,przyczymfrazeologizmysemantycz-
nienieregularne(flrobićzgębycholewę”,flzwinąćchorągiewkę”)nazywasię
takżeflidiomami”iflzwrotamiidiomatycznymi”(Bąba1986,s.9).Wartodo-
dać,żepojęcieflidiomu”,podobniejakwcześniejomawianepojęcieflfrazeo-
logii”,maźródłowjęzykugreckimioznaczaflspecjalnyobyczaj”(Milewski
1967,s.83).A.M.Lewickipodpojęciemflzwrotuidiomatycznego”rozumie
zaśflzbiórpołączeńwyrazówutrwalonychwpamięciludzimówiącychda-
nymjęzykiemireprodukowanychprzeznichświadomiezawszewformie
składnikównieciągłych,realizującychtensamwariantsemantycznyorazten
samzbiórszablonówgramatycznych”(Lewicki1976,s.108).
WedługStanisławaSkorupkiidiomynależyuznaćzazwiązkistałe,czyli
związkionienaruszalnymskładzie,przyczymstałośćskładusłownegotrak-
tujesiębardzorygorystycznie.Jegoposzczególnychelementówniemożna
usuwać,zamieniaćanidodawaćdonichinnychelementów.Idiomywyko-
rzystująprzenośneużyciewyrazuflpolegającenatym,żejegoznaczenieleży
pozazakresemjegowartości”(za:Milewski1967,s.77).D.Buttlerdodaje,iż
wobrębiestałegozwiązkufrazeologicznego,jakimjestidiom,niemożnabez
naruszenianormyleksykalnejwymieniaćnietylkoposzczególnychelemen-
tów,alenawetzamieniaćichkolejnościiformmorfologicznych.Złamanie
którejkolwiekztychzasadprowadzibowiemdodefrazeologizacjizwiązku,
czyliprzekształceniagowzupełnieinnąjednostkęfrazeologiczną,tj.luźną
konstrukcjęskładniowąoodmiennejtreści(Buttler1982,s.211).Istniejewów-
czasmożliwość,żezdefrazologizowanezwiązkinabiorąznaczenianowych
frazeologizmów.
Zdaniemwieluautorówpojęcieflidiom”jestczęstoutożsamianezfltermi-
nemidiomatycznym”odnoszącymsiędofrazeologizmówistniejącychtylko
wdanymjęzyku,któreniemajądosłownychodpowiednikówwinnychjęzy-
kachlubmająokreślenia(idiomy)ozbliżonym,choćnieidentycznymzna-
czeniu.Ichprzełożenienainnyjęzykwymagaużyciakonstrukcjiopisowej
lubidiomucharakterystycznegodlajęzyka,naktóryjestprzekładany.Często
tegotypuzestawieniazawierająwyrazy,którepozazwiązkamifrazeologicz-
nyminiewystępująwdanymjęzyku.S.Bąbapodkreśla,żetakiezwiązki,jak:
flkrakowskimtargiem”,flsmalićcholewki”,flspiecraka”,flpleśćdubysmalo-
ne”,flniezasypiaćgruszekwpopiele”czyflmiećduszęnaramieniu”,funkcjo-
nująjedyniewjęzykupolskim.WedługStanisławaSierotwińskiegodosłowna
kalkaidiomunainnyjęzykdajepołączenieniezrozumiałelubbezsensowne
17
