Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44
1.Wprowadzenie.Systemfinansowywewspółczesnejgospodarcerynkowej
działalnościsątakżeformalneregułygry,będąceśrodkiemograniczanianegatywnych
skutkówasymetriiinformacyjnej–zjawiskaprowadzącegodonieefektywnościme-
chanizmówrynkowych.
Współcześniepaństwawykorzystująrównieżwystępowaniezjawiskaefektów
zewnętrznych,szczególnietychocharakterzedodatnim,wceluzapewnieniaswoim
gospodarkomwarunkówdługookresowegorozwoju(Burda,Wyplosz2000,s.167
i537–539).Wtymkontekścietrzebawymienićprzedewszystkimtakieusługispołecz-
ne,jakusługinakierowanenarozwójkapitałuludzkiego(badaniaiedukacja)czy
ochronęzdrowia.Podobnąrolę,chociażwystępujeturównieżsilnyelementograni-
czanianegatywnychskutkówzewnętrznych,odgrywajądokonywaneprzezwspółczes-
nepaństwatransferypieniężne,przybierająceformęświadczeńspołecznych(zasiłki
dlabezrobotnych,renty,emerytury),prowadzącedoredystrybucjiwytworzonego
przezspołeczeństwodochodu.
Podobniejakwramachrynkowegosystemufinansowego,takżewanalizowanym
segmenciesystemufinansowegowyodrębniamyczteryogniwa,tj.:
•instytucjebudżetowe,
•instrumentyfiskalne,
•publiczneinstrumentyfinansowe,
•instytucjefiskalne.
Instytucjebudżetowe
Wpublicznymsystemiefinansowymrolaczynnikapolitycznegoiczynnikaprawnego
jestzdecydowaniewiększaniżwprzypadkurynkowegosystemufinansowego.Zna-
czenieczynnikapolitycznegowynikaprzedewszystkimztego,żespołeczeństwa
wrezultaciedokonywanegowyborupolitycznego(zazwyczajwdrodzegłosowania
napartiepolityczne)decydująotym,jakiedobramającecechydobrapublicznego34
orazjakieusługiiświadczeniaspołecznemająbyćfinansowaneprzezmechanizm
publicznegosystemufinansowego.Usługimedyczneiedukacyjnemogąbyćbowiem
dostarczanezarównowdrodzedziałalnościprywatnej,jakipublicznej,atransfery
mogąmieć(imająwróżnychkrajach)bardzozróżnicowanyzakres.Wrezultacie
decyzjidotyczącychtychzagadnieńkształtująsięprzepisyprawne,wktórychprzeja-
wiasięrealizowanaprzezpaństwopolitykaspołeczno-gospodarcza.
Rolaczynnikaprawnegowpublicznymsystemiefinansowymwynikatakżezinnej
przyczyny.Logikafunkcjonowaniapaństwa,wtymjegowznacznymstopniuhierar-
chicznaorganizacja,powoduje,żeprzepływysiłynabywczejmusząnastępowaćna
podstawieściśleskodyfikowanychprocedur.Nietylkobowiemwrelacjachrynkowych,
lecztakżewdziałalnościpublicznegosystemufinansowegojestmiejscenanegatywne
skutkiasymetriiinformacyjnej.Ponieważfundusze(środki)publicznegromadzone
34Oczywiściedotyczytodóbr,któreczęściowospełniająwymaganiadefinicyjnedobrapublicznego
itymsamymmogąbyćdostarczanespołeczeństwuzapośrednictwemmechanizmurynkowego.Wprzypad-
kuusług,którewwysokimstopniuspełniająwymaganiadefinicyjne,awięcgdymamydoczynienia
z,,czystymi’’dobramipublicznymi,państwo–jakwspominaliśmy–wpraktycejestniezastąpionewich
dostarczaniu.
