Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
46
1.Wprowadzenie.Systemfinansowywewspółczesnejgospodarcerynkowej
stytucjibudżetowej,mamynamyśliinstytucjęwsensieprawnym,awięcpewną
unormowaną(zapomocąprzepisuprawnego)zasadę(regułę)postępowania35.
Dopublicznegosystemufinansowegoodnosisiębardzodużoróżnorodnych
przepisówprawnych.Wchodząonewskładprawafinansowego,będącegogałęzią
prawapublicznego(Chojna-Duch2001,s.35).Systemprawafinansowegoobejmuje
wszystkieprzepisyregulującegospodarkęfinansowąpodmiotów,którewdanejchwili,
wdanymkrajuzaliczanesądojednosteksektorapublicznego(takwięcprawofinan-
soweobejmujenp.przepisydotyczącegospodarkifinansowejprzedsiębiorstwpań-
stwowych,którewłączyliśmydofinansówsektorarealnego).Bardzoszerokizakres
prawafinansowegopowoduje,żewjegoramachwyodrębniasięprawobudżetowe,
któreregulujegospodarkębudżetowąróżnychszczebliorganizacyjnychpaństwa.
Iwłaśniewskładprawabudżetowegowchodząprzedewszystkimnormyprawne
tworząceinstytucjebudżetowe.
Instytucjebudżetowemożnapodzielićstosującróżnekryteria.Wtabeli1.4wy-
korzystujemydwatakiekryteria.
Tabela1.4.Najważniejszerodzajeinstytucjibudżetowych
1.Określającefunkcjonowanieróżnychrodzajówbudżetówpublicznych
1.1.Szczeblacentralnego:parlamentu,rządu,ministerstw
1.2.Szczeblalokalnego(władzsamorządowych)
1.3.Funduszycelowych
2.Ustalająceceleliczboweorazzasadyproceduralne
2.1.Zasadyproceduralne:hierarchiczneikolegialne
Źródło:opracowaniewłasne.
Pierwszekryteriumpodziałuodnosisiędorodzajówbudżetówpublicznych,
którychdziałalnośćjestregulowanaprzezinstytucjebudżetowe.Wtymujęciuin-
stytucjebudżetoweujmujesiętradycyjniewtrzechgrupach.Popierwsze,sątozasady
określającefunkcjonowaniebudżetówwładzszczeblacentralnego(parlamentu,rządu
jakocałości,poszczególnychministerstw).Podrugie,sątoinstytucjebudżetowe
determinującefunkcjonowaniewładzniższegoszczebla,ocharakterzelokalnym(w
przypadkupaństwafederalnego–ocharakterzestanowym).Potrzecie,sątozasady
budżetoweokreślającegospodarkęfinansowąfunduszycelowych(pozabudżetowych),
powołanychdowykonywaniaokreślonychfunkcjipublicznych.
Drugiekryteriumpodziałuakcentuje,żeprzepisyprawnebędąceinstytucjami
budżetowymimogąbyćbezpośrednionakierowanealbonaosiągnięciepewnych
wielkościekonomicznych(np.deficytbudżetowyniemożeprzekroczyćokreślonego
poziomu),albonaustaleniepewnegosposobupostępowaniaprzybudowaniubudżetu
35Wodniesieniudoinstytucjibudżetowychniebierzemypoduwagęzasad(,,regułgry’’)mających
niesformalizowany(nieunormowanyprawnie)charakter.Wprzypadkurynkowegosystemufinansowego
wyodrębniliśmytakiezasady.Wjakimśzakresie,oczywiście,rzutująonetakżenafunkcjonowaniesystemu
publicznego.Niesąjednakrównieistotne,jakwprzypadkusystemurynkowego.Wdemokratycznych
systemachpolityczno-gospodarczychregulacjesformalizowane(awięcsystemprawny)odgrywajądomi-
nującąrolęwpublicznychsystemachfinansowych.
