Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
wstęp
rozumienia.Odnalezieniecharakterystycznegowzorcazaburzeńorazbiome-
dycznychformleczeniastanowizawszefaktdlanasznaczący,winnymświetle
stawiapacjentaijegochorobę.
Wpracyzajmujęsięproblememodrębnościijednocześniekoniecznościwza-
jemnegodopełnianiasiędwóchpodejśćpowiązanychzdwomapojęciami,czę-
stotraktowanymijakoprzeciwstawne„wyjaśniania”i„rozumienia”.
Częśćanalizodnosisiędopróbprzezwyciężeniadualizmu„rozumienie”i„wy-
jaśnianie”wramachmodelineurokognitywnych.Celemrozważańjestukazanie
ograniczeńpodejściapoznawczegozmodelemumysłujakosystemuprzetwa-
rzającegoinformacjeześrodowiska,dlategouwagikrytyczneodnosząsięnie
tylkodobiomedycznegomodelupsychiatrii,aletakżedoszerokodzisiajroz-
wijającychsięnaukneurokognitywnych.Warunkiemoptymalnegorozumienia
psychopatologiijestwypracowaniewiarygodnejkoncepcjiumysłuorazrozwią-
zaniezagadnieniaintersubiektywności.Ważnympunktemodniesieniadlazbu-
dowaniamodeluintersubiektywnościorazpoznaniaumysłudrugiegoczłowie-
kajestkoncepcjarozumieniajakoempatii,sformułowanaprzezKarlaJaspersa;
znajdujeonaswojeodzwierciedleniewewspółczesnych,kognitywnychkoncep-
cjachsymulacji.Natomiastkrytykautartejkoncepcjiwzorowanejnawczesnych
pomysłachhermeneutykiWilhelmaDiltheyaorazdystanswobecwspółczesnych
podejśćokreślanychmianempsychologiipotocznejpolegananegowaniuzbyt
statycznegoiodizolowanegopodejściadoumysłu.Obecnawepistemologiiza-
angażowanej,alternatywnawobecpowyższychteorii,„interakcyjna”koncepcja
umysłupragnieuchwycićpercepcyjneorazpragmatyczneaspektyrozumienia.
MojakrytykatezyJaspersaoniezrozumiałościpsychozniepoleganapro-
stejnegacjitejtezywnadzieinacałkowiteusensownieniezaburzeń,wdrożenie
praktykiinterpretacyjnej,którapozwolinamujawnićpozorniebezsensownetre-
ści,sposobymyśleniaidziałaniapacjentów.Tezaoniemożnościzrozumienia
choróbpsychicznychjestzasadniczosłuszna;problematycznejestjedynieod-
wołaniesiędowyjaśniania,zredukowaniepoziomudoświadczeniadopoziomu
biologicznegomechanizmu.Niezrozumiałośćszaleństwa(jaksiępojmujewtej
pracy)poleganaujawnieniuodmiennejstrukturytła,odmiennegorodzajudo-
świadczeniasiebieiświata.Przeskokodrozumieniadowyjaśnianiakwestionuje
istotnośćdoznańpacjenta,jakbypopadającwchorobę,znikałonzeświataświa-
domychumysłów.Jasperswswojejstrategiibadawczejsłuszniewychodziod
światasensów,sugerujejednakmożliwośćwyznaczeniaostrejgranicymiędzy
doświadczeniemapozbawionymsensuchorobowymprocesem.Podejściezaan-
gażowanepragniezaśujawnićukrytepoziomypoznawaniaświata,więź,której
braklubradykalnamodyfikacjaujawniasięwtrakciechoroby.
Analizyrozumieniaszaleństwaujawniająstrukturępoznania,ukryteele-
mentywięzizeświatem,strukturęniezbędnądlafunkcjonowaniaosobyjako
podmiotu.Strategiaepistemologiizaangażowanejjesttrafnaotyle,oilelepiej