Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
rozdziałinOsobliwanauka.Problemrozumieniawflozofipsychiatrii
inieznajomościpsychopatologiiczyzłejwoliSzasza.Wdużejmierzebyłoefek-
temjegozałożeńteoretycznychdotyczącychnaturychorobywogóle.Ponieważ
wedługSzaszajedyniechorobasomatycznajestrzeczywistąchorobą,traktował
onpojęciechorobypsychicznejjakorodzajekstrapolacjizjawiskocharakterze
biologicznymnazjawiskaspołeczne,psychiczneiegzystencjalne.Zaburzenia
psychiczneniestanowiąbezpośrednioskutkuuszkodzeniamózgu,takjakma
tomiejscewprzypadkuzaburzeńneurologicznych.Nieznaczyto,żewątpion
wbiologicznepodłożetakichchorób,jakschizofreniaczydepresja.Jednakże,
gdybyichprzyczynymózgowebyłydobrzerozpoznane,wkrótcestałybysięro-
dzajemchorobysomatycznej,najpewniejneurologicznej.Jeżelizaśzajmujesię
nimiwciążpsychiatria,tozaburzeniamyśleniaizachowaniastanowiąodejście
odnormyraczejspołecznej,aniebiologicznej.
DavidIngleby(1981),jakoprzedstawicielpsychiatriikrytycznej,prze-
ciwstawiapodejścieinterpretacyjnewpsychiatriipozytywistycznemupunktowi
widzenia.Wskazujeonnaograniczeniaobiektywistycznegoopisuwpsychiatrii,
gdziepojęciamiałybyosiągaćjasnośćijednoznaczność,dawaćsięzdefiniować
wterminachoperacyjnych(np.przezpodaniezoperacjonalizowanejdefinicji
„złości”).Inglebydostrzegatrudnośćustaleniaformalnychregułrekonstrukcji
znaczeńnapodstawiebadanegomateriału.Niezbędneokazujesięodwołaniedo
ukrytej(założonej)kompetencjiinterpretacyjnej.Każdazaśpróbadookreślenia
regułodnoszącychsiędoopisówsytuacjiposiadaszeregwnoszonychzastrze-
żeń,specyficznychklauzul,coś,cosięczęstookreślajako„etceteraproblem”22.
22.Podejścieobiektywistycznepoleganapróbieuniknięciaproblemunieuchronnej
interpretacji;Inglebywymieniatrzystosowanewtakichsytuacjachstrategie:
n1.Istniejemożliwośćodwoływaniasiędoklinicznejocenyjakopewnegorodzaju
czekuinblanco,którymożebyćzapisanyukrytymiuprzedzeniamiczyniepisanymiregu-
łami.Wzwiązkuztymwartościującycharakterdiagnozyzostajeukrytyiwydajesię,że
obserwacjapsychiatrycznaopierasięnasolidnych,profesjonalnych,neutralnychpodsta-
wach(mamydoczynieniazfaktami,anieinterpretacjami).
n2.Terapeuciposługująsięgotowymipojęciamiczydefinicjami,któreignorująko-
niecznośćodnoszeniasiędoukrytychzałożeńniezbędnychdozdefiniowaniaokreślonej
sytuacji.Wśródtychniekontekstualnychpojęćmożnawyróżnić:„płaskośćafektu”,„dzi-
wacznegesty”,„impulsywnywybuch”.Równieżkwestionariuszezpozornieprostymipy-
taniamitypu:„Czyjesteśszczęśliwy?”obowiązekinterpretacjicedująnabadaczaczykodu-
jącego,jakożebeztakiejinterpretacjiodpowiedźmogłabyzawszebrzmieć:„Tozależy!”.
n3.Zostajezakwestionowanaużytecznośćtakichpojęć,jak„złość”czy„szczęście”dla
naukowychcelów(np.Eysenck)izastępujesięjewsposóbświadomysztucznymi,łatwo
mierzalnymikonstruktami,jakwynikosiąganyprzezdanąosobęwzadanymteście,fi-
zjologicznywskaźniktypuprzewodnictwoskórne,ciśnieniekrwiczyodczytEEG.Jestto
zgodnezesloganem,że„inteligencjajesttym,comierzątestyinteligencji”.
