Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Podstawyprawnefunkcjonowaniaszkolnictwa…
37
Po1840r.władzerosyjskienakazały,bycałaurzędowakorespondencjaszkol-
naprowadzonabyławjęzykurosyjskim23.
W1831r.władzerosyjskiezlikwidowałyautonomięiprzestałyrespekto-
waćzałożeniazawartewKonstytucjiKrólestwaPolskiegoz1815r.Wczasie
tzw.stanuzawieszenia,trwającegodolutego1832r.,powołanoniekonstytu-
cyjnyRządTymczasowyzłożonyzprezesaiczterechczłonków,kierujących
jegowydziałami,m.in.sprawduchownychioświeceniapublicznegoPojego
zniesieniuw1832r.ogłoszonowPetersburguStatutOrganiczny,któryhi-
storycyprawanazwalinamiastkąkonstytucji24.ZiemieKrólestwaPolskiego
inkorporowanodocarskiejmonarchiiRomanowych.Związanojezniąunią
personalną.Każdorazowocarrosyjskibyłjednocześniekrólempolskim.
WWarszawiezastępowałgonamiestnik,wyposażonywszerokiepełnomoc-
nictwa.OrganamipomocniczymikrólawsprawowaniuwładzywKrólestwie
byłyRadaStanu—pozostającaorganemdoradczymrosyjskiejRadyPaństwa,
orazposiadającaniewielkiekompetencjeRadaAdministracyjnaipodległejej
komisjerządowe,m.in.KomisjaRządowaSprawWewnętrznych,Duchow-
nychiOświeceniaPublicznego(KRSWDiOP).W1841r.,pozniesieniuRady
PaństwaipozlikwidowaniuSąduNajwyższegoKrólestwaPolskiego,wich
miejscewprowadzonodwadepartamentyRządzącegoSenatudorozpatrywa-
niasprawcywilnychikarnych.Nakażdymszczebluwładzyobowiązywała
zasadakolegialności25.
MimoistnieniawKrólestwiezwierzchniejwładzynadszkolnictwem,
którąpozostawałakierowanaprzezdyrektora(byłnimgenerałrosyjski)
KRSWDiOP26,nadcałościąsprawmerytorycznychzwiązanychzkształce-
niemmłodegopokoleniaczuwałaRadaWychowaniaPublicznego(RWP),
systemuliczenia.Dopierowprowadzony1rbs=100kop.opartyzostałnadziesiętnymsyste-
mieliczenia.Por.:S.Kieniewicz:HistoriaPolski1795—1918.Warszawa1970,s.115;I.Ih-
natowicz,A.Biernat:Vademecum…,s.90—92;M.Bandurka:Zmianyadministracyjne
iterytorialneziemwojewództwałódzkiegowXIXiXXw.Warszawa1974,s.32—33.
23R.Gerber:SzkolnictwoKrólestwaPolskiegowokresiemiędzypowstaniowym.nRozpra-
wyzDziejówOświaty”.T.3.Wrocław1960,s.17,50;K.Poznański:Walkacaratuzpol-
skąszkołąpoupadkupowstanialistopadowego.nPrzeglądHistoryczno-Oświatowy”2002,
nr1—2,s.47—49.PrzeglądaneprzezemniedokumentyzespołuŁódzkiejDyrekcjiSzkolnej
ArchiwumŁódzkiegozlat1830—1864sporządzonezostały—pomimonakazuwładzrosyj-
skich—wjęzykupolskim.
24Nazwanietychuregulowańprawnychstatutemorganicznymmiałoswojeuzasadnie-
nie.Pojęcienstatutorganiczny”oznaczabowiem,iżnogłoszonogojakolegalnązmianękon-
stytucji”.Por.J.Bardach,B.Leśnodorski,M.Pietrzak:Historiaustroju…,s.378—389;
M.Nita:MiastoRządowe(1832—1866).W:Będzin1358—2008.T.3…,s.87.
25J.A.Gierowski:HistoriaPolski1764—1864.Warszawa1982,s.147—150;S.Kienie-
wicz:HistoriaPolski…,s.114—115.
26Powołanojądożyciapo1831r.Por.M.Adrianek:KsiążkiszkolnewKrólestwiePol-
skimwlatach1832—1842.nPrzeglądHistoryczno-Oświatowy”1984,nr2,s.157.
