Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
Częśćpierwsza■SzkolnictwoBędzinawlatach1795—1918
1864r.Ukazemnajwyższymoszkołachelementarnych,obowiązywałyażdo
czasówIwojnyświatowej21.WkońcuXIXw.byłyanachronizmemiwistotny
sposóbutrudniałyzakładanieszkół,uniemożliwiającpobieranienaukiprzez
dzieciwmiastachinaterenachwiejskich.Przepisywsprawiepozyskiwania
drewnazlasówpaństwowychnapotrzebymiejscowychplacówekszkolnych,
wydanetużpo1815r.,byłyrównieżwdrugiejpołowieXIXw.nierespektowa-
ne,botraktowanojejakotzw.prawozwyczajowe,copowodowało,żeszkoły
borykałysięzpozyskaniemniezbędnychśrodkównaopał.
2.4.
Możliwościfunkcjonowaniaszkolnictwaelementarnego
wokresiemiędzypowstaniowym(1832—1864)
Postłumieniupowstanialistopadowegoistniejącypodziaładministracyj-
nyziempolskich(naczelewojewództwstaliprezesiikomisjewojewódzkie)
zachowanodo1837r.Od1marcategorokuwojewództwazamieniononagu-
bernie.Dotychczasowekomisjewojewódzkiestałysięrządamigubernialny-
mi,naktórychczelestalicywilnigubernatorzy.Namocyukazucarskiego
z11października1842r.dotychczasoweobwodyprzemianowano—takjak
wRosji—napowiaty(уязды,ujazdy),apowiaty—naokręgi(округи,okrugi).
Obowiązkidotychczasowychkomisarzyobwodowychprzejęlinaczelnicypo-
wiatów.Od10stycznia1835r.wprowadzonopodwójnedatowaniedni—we-
długkalendarzajuliańskiegoigregoriańskiego.Napodstawieukazówcara
z21stycznia/2lutegoi3/15listopada1841r.wcałejrachunkowościwpro-
wadzonozamiastzłotegopolskiego(złp)rosyjskiegorublasrebrnego(rbs)22.
21R.Kucha:OświataelementarnawKrólestwiePolskimwlatach164—1914.Lublin1882,
s.41.Por.A.Glimos-Nadgórska:Założeniaorganizacyjnebędzińskiegoszkolnictwaele-
mentarnegozczasówKsięstwaWarszawskiegoiichkontynuacjawokresieKrólestwaPolskie-
go.W:KsięstwoWarszawskiewhistoriiitradycjinapoleońskiej.Red.K.Bucholc-Srogosz,
M.Trąbski.Częstochowa2008,s.173—181.Por.podrozdziały9.1i11.2.
22Oficjalnewprowadzeniepodwójnejdatacjistosowanood10stycznia1835r.napodsta-
wiepostanowieńRadyAdministracyjnej.Pomimotegonawieludokumentach,zwłaszczazlat
pięćdziesiątychXIXw.,stosowanonadaldatacjępolską,tj.wedługkalendarzagregoriańskiego.
Por.I.Ihnatowicz,B.Biernat:Vademecum…,s.16—17.Przyjęłamzałożenie,żebędępoda-
waćtakiedaty,jakieumieszczonowanalizowanychprzezemnieźródłach.Datapodawanana
początkutorosyjskieokreślenieczasuwedługkalendarzajuliańskiego.Kalendarzjuliańskibył
o12dnispóźnionywstosunkudokalendarzagregoriańskiego.Zkoleiprzyzamianiewaluty
przyjęłamnastępująceprzeliczenie:1złp=30gr=15kop.;1rubelsrebrny(rbs)=100kop.=
6złpi20gr.Przysumowaniuzłotychpolskichigroszynienależywięcstosowaćdziesiętnego
