Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzeniedolektury
SamWojciechBogusławskipisałwUwagachnad„Szkołąobmowy”:
15
Wszystkieobyczajowekomediepowinnymiećzacelpoprawęobyczajówwłasnego
narodu.Cóżnasmająobchodzićobcychnałogiiwady?[…]
TakdoskonalewystawionaSzkołaobmowy,sprawiłapowszechnepublicznościza-
dowolnienie,autorowizaśzjednałatennieocenionyzaszczyt,żewrękopiśmiejego,
własnądobrotliwegoKrólarękąpoprawianąbyła.Dowódwspaniałościduszy,zjaką
mądryMonarchasłabenawetzdolnościzachęcałdorozszerzeniaoświatynarodu
swego19.
WTaczceocciarzapolskiautorniedokonałoczywistejadaptacji,któramiałaby
miejsce,gdybyprzeniósłhistorięDominikazParyżadoWarszawy.Wziąłnatomiast
poduwagęprzedewszystkimówczesnąsytuacjęspołeczno-politycznąwkraju,
atakżegustipoczuciescenicznejprzyzwoitościrodzimegowidza.Celjednak
pozostałtensam-oświecanieipoprawaobyczajównarodu.
PracatranslatorskaWojciechaBogusławskiegozasługujenatymwiększe
uznanie,żeswojeopracowaniaobcychdziełprzygotowywałztroskąipieczo-
łowitością.Świadcząotymchociażbyelementyramywydawniczej,wjakiepo
latach-jakowydawcaDziełdramatycznych-wyposażałswojesztuki.Zwykle
cząstkizawierająceinformacjeożyciuautorapierwowzorutytułowałjegonazwi-
skiem;potekściewłaściwymzamieszczałrównieżUwagi…dotyczącezarówno
recepcjioryginałów,jakipolskichprzedstawieńdramatówioper.Wtensposób
nietylkooddawałsprawiedliwośćtwórcom,którzygozainspirowali,aleiwpisy-
wałsięwpopularnąwówczaspisarskąpraktykędodawaniadotekstugłównego
elementówwprowadzającychlubzamykającychdanyutwór20.
Louis-SébastienMercier–skandalista,szaleniec,wizjoner
Nawetwtedy,gdyprzekładjakiegośutworuliterackiegoróżnisięodoryginału
wznacznymstopniu,pierwotnedziełostanowijeśliniepodstawę,toprzynajmniej
inspiracjędlatłumacza.Piszącotranslacjiijejautorzeniemożnazatemzapomnieć
oźródle,zktóregoczerpaładaptator.WprzypadkuTaczkiocciarzaWojciechaBogu-
sławskiegojesttoszczególnieważne,bowiemteoriadramatycznaLouisa-Sébastiena
Mercieraorazjegopoglądynakwestiespołecznewpływająnakształtitematykę
wspomnianejsztuki.Jużsamwybórtakkontrowersyjnejpostaciprzezpolskiegoau-
toraświadczyoodwadzeantreprenera,któryniewahałsięzapatronaobraćtego
francuskiegopisarza-prorokaniemilewidzianegonawetwewłasnejojczyźnie.
19W.Bogusławski,Dzieładramatyczne,t.1,Warszawa1820,s.270,272.
20R.Ocieczek,Oróżnychaspektachliterackiejramywydawniczejwksiążkachdaw-
nych,[w:]Oliterackiejramiewydawniczejwksiążkachdawnych,red.taż,Katowice1990.
