Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
RozdziałI.Teoretycznepodstawypracy
zumierającym,niewstaniepomócflozofom.Wprawdzieczęstoposiadajągłębo-
kiwglądwludzkąagonię,jednaknigdynieudałoimsięzobaczyćowegowłaściwego
przejścia59.
JaninaGajda-Krynickawyraziławątpliwość,czywogólemożepo-
wstaćdefnicjaśmierci,tymsamymwskazującnatrudnośćobiektubadaw-
czego,jakimjestśmierć.Autorkataokreśliła,jakwielukryteriomwymyka
sięśmierć,powodując,żepozostajeonaniedefniowalna:
Niemożnasformułowaćjednejogólnejdefnicjiśmierci,niezależnieodustaleńnauk
przyrodniczychczyhumanistycznych.Śmierćjestniedefniowalna,araczejwymykasię
wszelkimdefnicjom,niedasięokreślićjejstatusuontycznego,cowięcej,jestniepo-
znawalna,niemaswojejepistemologii,niedasięjejjednoznacznieusytuowaćwob-
szarzeaksjologiiietyki.Cowięcej,śmierćjestnieopisywalna,mimowielościterminów,
omówień,metafor,symboliialegoriiczyprzedstawieńikonografcznych,wjakichsię
określaczywyraża60.
Czywobectegoistniejejakikolwieksens,bydefniowaćśmierć?Nato
pytanieznajdujemyodpowiedźuI.Ziemińskiego.Dlaniegokwestiazdef-
niowaniaśmierciniejesttunajważniejsza,gdyż„defnicjaśmiercinieroz-
wiązuje[…]problemuśmierci.Leczpozwalagosformułować”61.Oznacza
to,żewyczerpujące(nawetgdybybyłotomożliwe)zdefniowanieśmierci
taknaprawdęniejestostateczneikonieczne,awartośćflozofcznąma
samoposzukiwanieiodkrywanieprawdyukrytejwtymprocesie.Cowię-
cej,zamknięcieśmierciwyłączniewdefnicjiwydajesiębyć,podobniejak
poprzestawanienatylkobiologicznymjejanalizowaniu,zabiegiemmocno
ograniczającym.
Byzgłębićnaturęśmierci,musimywyjśćpozaramynaukpozytywi-
stycznych.Dotakiejkonkluzjiprowadząnasflozofczneuwaginatemat
niemożliwościpoznaniaśmierci,aleipomiarymedyczne,którewstanie
przeanalizowaćtylkobiochemiczneprocesyzachodzącepodczasumiera-
niaiśmierci,aniemogąpowiedziećnicnatematsamejistotyśmierci.
WrefleksjinadśmierciąmusimyzgodzićsięzM.Pawliszynem,że„śmierć
jestnieprzekraczalnieniepoznawalna.Jejhistoriępisząumierający,ale
oniswojąwiedzęzabierajązesobą”62.Należyjednakpamiętać,żeśmierć
przynależydoczłowiekaitenludzkielementjestniezmiernieważnydo
59M.Górecki,Kresżycia,[w:]Prawdaumieraniaitajemnicaśmierci,red.M.Górecki,
WydawnictwoAkademickie„Żak”,Warszawa2010,s.17.
60J.Gajda-Krynicka,Tanatologiajakodyscyplinanaukowa?Próbarefleksjifilozoficz-
no-metodologicznej,[w:]Problemywspółczesnejtanatologii.Medycyna,antropologiakultu-
ry,humanistyka,t.8,red.J.Kolbuszewski,WrocławskieTowarzystwoNaukowe,Wrocław
2004,s.11.
61I.Ziemiński,Śmierćjakoproblemfilozoficzny,„PrzeglądFilozofczny.NowaSeria”
2006,R.15,nr2(58),s.7.
62M.Pawliszyn,Obecnośćnieobecności…,s.56.