Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Podejmującsiępracynadtematembadawczym,któregopodstawęstanowiliteratura
kaszubska,czylipiśmiennictwoliterackiepowstałewjęzykukaszubskim,sporadycznie
odwołujęsię,poprzezkontekstoweodwołania,dotwórczościautorów-Kaszubówtwo-
rzącychwjęzykupolskim,poto,abyoświetlićproblematykęwniejzawartą(JanRomp-
ski,StefanBieszk,AlojzyBudzisz,AnnaŁajming).Wdotychczasowychbadaniachiuwa-
gachterminnliteraturakaszubska”bywałróżniedefiniowany,ponieważkwestiądysku-
syjnąbyłopodstawowepytaniedotyczącetego,jakizakresartystycznegopiśmiennictwa
należyuznaćzatwórczośćkaszubską?NatemattejkwestiiwypowiedziałsięJerzy
SampjużwpierwszymakapicieartykułuLiteraturakaszubska,podkreślając,żejestto
termin,którynużywanybywawkilkuznaczeniach”:
WsensiewęższymzwykłosięgoodnosićdotwórczościliterackiejKaszubów,przyczym
wgręwchodząutworypisanepokaszubsku.Kryteriumetniczno-językoweuznawanejest
przezniektórychwspółczesnychbadaczyikrytykówjakonazbytzawężające,istniejebo-
wiemrównieżstosunkowobogatatwórczośćliterackaKaszubówpiszącychwyłącznie,lub
niemalwyłączniewjęzykupolskim
7
.
Pomorze,jakozróżnicowanyobszar,stanowiącykulturowy,literacki,atakżehisto-
rycznyfenomen,jawisięjakoprzestrzeńpogranicza
8
,zaśliteraturakaszubskawsposób
wyraźnyoddajetęzłożoność.Problematykaliteraturykaszubskiejwtejpracyrozpatrywa-
najestnodwewnątrz”,poprzezukazaniedominującychwniejtematówimotywóworaz
technikartystycznychprzedstawień,atakżenodzewnątrz”–wjejhistorycznychigeogra-
ficznychuwarunkowaniach.Pracaprzedewszystkimzwiązanajestzliteraturoznawczym
opisemprzestrzeniKaszub,przedstawionejzperspektywynajbardziejdlaliteraturyka-
szubskiejcharakterystycznychsposobówmyśleniaoświecie,jegoprzeżywania,atakże
doświadczaniaegzystencji.Literackakreacjałączysięzwłaszczazeświatemludzi,miesz-
kańcówKaszub,ichbytemcodziennymskoncentrowanymwokółdomostwa(chëczë),ich
myśleniemotradycjimaterialnejiduchowejprzodkóworazwięzi,jakązniąutrzymują.
Znaczącewartości,doktórychnieustannieodwołująsiętwórcyliteraturykaszubskiej,łą-
cząsięztopikąnrodnejzemi”,jakrównieżnrodnejmowy”,którespajamiłośćdojęzyka
iziemiprzodków.Poezjakaszubska–jakprzedlatypisałAndrzejBukowski–zawiera:
towszystko,cokażdapoezja,awięc:umiłowanieprzyrody,człowieka,jegomowyoraz
szerokąskalęjegouczuć.Wprawdzietowszystkorzuconejestnatłokrajobrazukaszub-
skiego,niejestjednakżeograniczonedoregionalnegowyłączniezakresu.Wyobraźnia
iuczuciesięgajądalej,obejmująccałąPolskę,nierzadkoteżcałąludzkość.Tospojrzenie
przezpryzmatregionunazagadnieniaogólnepodnosiwartośćpoezjikaszubskiej
9
.
Kaszubi,jakospołecznośćposługującasięwłasnymjęzykiem,mającaodrębnyetos
tożsamościowy,systemwartościiosobnąprzestrzeńterytorialną,którądodziśzamiesz-
1111111
7
J.Samp,Literaturakaszubska.W:Pomorze–małaojczyznaKaszubów(Historiaiwspółczesność)/Ka-
schubisch–PommerscheHeimat(GeschichteundGegenwart),red.J.Borzyszkowski,D.Albrecht,
Gdańsk-Lubeka2000,s.653.
8
Problematykętęukazująartykułyopublikowanewtomie:WielkiePomorze.Tożsamośćiwielokulturo-
wość,red.A.Kuik-Kalinowska,D.Kalinowski,Gdańsk-Słupsk2011.Zob.naprzykład:C.Obracht-
-Prondzyński,Pomorzewposzukiwaniutożsamości–pytaniaomodelwielokulturowości,s.21-40;J.Kę-
cińska-Kaczmarek,Krajna–ziemiawielkichzasiedleńispotkań,s.107-118;D.Kalinowski,Hymny
pomorskie.Polski,niemieckiikaszubskigłosideologiczny,s.119-141;J.Flinik,Oniemożliwejmiłości,
czylitożsamośćinarodowestereotypywpowieściHeleneBlum-Gliewe„Kaschubenbraut”,s.254-265.
9
A.Bukowski,Regionalizmkaszubski…,s.365.
6
