Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Niewszystkieintuicjemającharakterzdroworozsądkowy;niektóresącałkiem
odległeodnaszegocodziennegodoświadczenia.Fizykmożeżywićintuicjedotyczące
racjonalnościteoriistrun,afilozof-tego,czywolnąwolędasiępogodzićzdetermi-
nizmem.Takieintuicjewydająsięprzekonująceosobom,którejeżywią.Jakwyraził
toPetervanInwagen:nWierzę,żemogęim[moimintuicjom]zasadniewierzyć.
Ijestempewien,żemamkutemuprawo.Alecousprawiedliwiatakiestanowisko?
Niewiem.Topytaniesamowsobiejestpytaniemfilozoficznym,ajanieposia-
damjasnejopiniinatematwłaściwejodpowiedzi.Zgaduję,żechodziojakiśrodzaj
filozoficznegowglądu”(vanInwagen1999:274).
Psychologicznemupochodzeniunaszychintuicjipoświęconojakdotądniewie-
leuwagi.Ichtreściom,atakżezróżnicowaniumiędzygrupami(np.kulturamiczy
płciami)poświęcasięcorazwięcejbadańzzakresufilozofiieksperymentalnej(zob.
przeglądwAlexander2012).Badaczywydajesięjednakinteresowaćprzedewszyst-
kimokreślenie,jakieintuicjeżywiązwykliludziechoćbywkwestiitego,czywiedza
touzasadnione,prawdziweprzekonanie,samozaśpochodzenietakichintuicjinie
zostałojeszczezbadane.Dlaczegospontaniczniewnioskujemy,żeporządekizło-
żonośćwymagająprojektanta?Cotakiegojestwdoświadczeniuestetycznym,że
prowadziniektórychludzidouznaniaistnieniaBoga?Głównymcelemtejksiążki
jestzbadaniepoznawczych(kognitywnych)korzenitychiinnychintuicjiteologii
naturalnej.Przekonamysię,żewielezpozornieezoterycznychintuicji,zktórych
korzystatadziedzina,jestwrzeczywistościpsychologiczniebliskichbardziejpo-
wszechnym,zdroworozsądkowymintuicjomwykształcającymsięnawczesnych
etapachżycia.
Wostatnichlatachkognitywiścirozpoczęlipsychologicznebadanianadpodsta-
wamiwierzeńreligijnych.Czerpiącztakichdziedzinjakantropologia,psychologia
rozwojowaineuronauka,przekonującodowodzą,żereligiaopierasięnanormal-
nychludzkichzdolnościachpoznawczych.Wierzeniareligijnekształtująsięwcześnie
ispontanicznie,bezwyraźnychinstrukcji.Wykazująmiędzykulturowepodobieństwa,
czegoprzykłademjestwiarawżyciepozagroboweinadprzyrodzonychagensów(ang.
agents).Wierzeniateanalizowanesąwkategoriachzwyczajnychtendencjiiograni-
czeńpoznawczych.Filozofowiezgłębiająwnioski,jakiewypływajązprzeprowadzo-
nychbadańdlakwestiiuzasadnieniaprzekonańreligijnych.Czymożnautrzymać
tezęoracjonalnościtychostatnich,jeżelipowstająonewwynikudziałanianatural-
nychprocesówpoznawczych?Jakdotąduwagękognitywistówbadającychreligię
przyciągałyraczejwierzeniaipraktykireligijne,któremożnanazwaćnpotocznymi”
(ang.folk),niżrozważaniateologiczne.Takiepodejściedasięzrozumieć,ponieważ
refleksjateologicznajestjedyniemalutkączęściądoświadczeniareligijnego,zazwy-
czajdotyczącąspecjalistówżyjącychwsilniezinstytucjonalizowanychkontekstach,
takichjakuniwersytetyczyklasztory.Zaniedbującwtensposóbteologię,badacze
Wprowadzenie
13
