Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
B.Śliwerski(red.nauk.),Teoretycznepodstawyedukacjialternatywnej,Kraków2009
ISBN:978-83-7587-221-7,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2009.
A.Gofron.Epistemologiczno-historyczneźródłapojęcia„alternatywność”...
21
Strukturaświatapodmiotowego(2)to–zdaniemNawroczyńskiego–wre-
lacjidostrukturyduchowej(1):„żywa,zdrowaitwórczakultura,oglądanaod
stronycelówludzkich”17,
[...]ideałczłowieka,posiadającegoswojąodrębnośćosobniczą,ajednocześniejak
najbardziejwżytegowotaczającągokulturę,uszlachetnionegoizapłodnionegoprzez
niązarównowswychmyślach,jakuczuciachiuczynkach18.
Wstrukturzeświatapodmiotowego,ukierunkowanegonaświatwartości,ważną
rolęodgrywacharakter,któryskładasięzdwóchczynników.Pierwszymznich
jestzdolnośćdopostępowaniastalewedługtychsamychzasad,czylistałośćwoli;
męstwowwalceiwytrwałośćwpracy,czylisiławoli,wreszcie–przedsiębior-
czośćipraktycznośćwdziałaniu,warunkująceśrodkiurzeczywistnianiazamie-
rzonychcelów.Drugiczynnikcharakteruto
[...]skierowaniewolinaceleistotniewartościowe,aprzedewszystkimniezłomne
kierowaniesięwpostępowaniuzasadamimoralności19.
Piszącowykształceniu,stwierdzaNawroczyński,żepowstajeonoznajściślej-
szegozespoleniaindywidualnościwychowankazgłębokoprzezniegoprzyswo-
jonąkulturą.Ideałwykształceniazasadzasięnazespoleniudwóchczynników.
Jednymznichsąwysocewartościoweiprzytymróżnorodnedobrakulturalne,
adrugim–przyswajającajesobiezewzrastającądoząaktywności,samodziel-
nościitwórczościjednostkaludzka20.Dlaczłowiekanajważniejszajestwolność
moralna.Jesttoopanowanietemperamentuicharakteruprzezsumienie,acoza
tymidzie–przezświatwartości21.Egzemplifikacjąrelacji:światwartości–jed-
nostka,sąrozważaniaautoranatematswobodyiprzymusuwwychowaniu22.
Nawroczyńskijakokonsekwentnyprzedstawicielpedagogikikulturywma-
łymstopniuorzekaowartościach(dobrach)ogólnoludzkichczyteżjednost-
kowych„pozakulturą”.Gdypiszeosamodzielnościitwórczościwychowanka,
zarazdodaje,żełącząsiętecechyzopanowaniemwewnętrznym,sąwymagającą
nieustannychprzezwyciężeńsłużbąwzględemświatawartości23.Indywidualność
jestdlaniegocałościąstrukturalną,oileodznaczasięonaodrębnościąosobniczą–
jestpojęciempsychologicznym,należącymdotzw.psychologiiindywidualnej
17B.Nawroczyński,Życie...,dz.cyt.,s.23.
18B.Nawroczyński,Zasady...,dz.cyt.,s.43.
19Tamże,s.119.
20Tamże,s.102.
21B.Nawroczyński,Przymuszaćczywyzwalać[w:]Owychowaniuiwychowawcach,red.
B.Nawroczyński,PWN,Warszawa1961,s.128.
22Por.B.Nawroczyński,Swobodaiprzymuswwychowaniu,NaszaKsięgarnia,Warszawa
1929.
23B.Nawroczyński,Przymuszaćczy...,dz.cyt.,s.124.
