Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
B.Śliwerski(red.nauk.),Teoretycznepodstawyedukacjialternatywnej,Kraków2009
ISBN:978-83-7587-221-7,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2009.
A.Gofron.Epistemologiczno-historyczneźródłapojęcia„alternatywność”...
19
przekonaniadyrektywalnewskazujączynnościdopodjęcia,abyosiągnąćcel(wy-
chowawczy,dydaktyczny).Wprzekonaniunormatywnymokreślonejestto,co
powinnobyć,wprzekonaniudyrektywalnymzawierasięwiedzaodanymzwiąz-
kudeterminacyjnym,któryłączyodpowiednioczynnośćkomunikacyjno-języko-
wączyteżpedagogicznązjejefektem10.
Korzystajączdotychczasowychzałożeń,możnastwierdzić,żerozpatrywana
tustruktura(1)wyznaczonajestprzezprzyjęcieokreślonejorientacjifilozoficznej,
nawiązującejdotwórczościDiltheya;jesttostrukturaświeckawswoichpodsta-
wach,będącawyrazemprzyjętegoświatopoglądu,awprzypadkuNawroczyńskie-
goświatopogląduokreślonegoprzezwartości(normy-cele)pedagogiczne.War-
tościte„uzasadniają”koniecznośćkształcenia.Uzasadnienietopolegananadaniu
tymwartościomwtórnego,nowegopedagogicznegosensuświatopoglądowego.
Dokonujesiętonagruncierefleksjipedagogicznej,którąnależy„usensownić”.
Tonadaniesensówpowoduje,żewartościpedagogiczneotrzymująlegitymi-
zacjęwramachfilozofiikultury,astądmożliwościpraktycznegozastosowania.
TakżedlaS.Hessenapojęcieosobowościiwykształceniestałosiępodstawą
prezentowanejprzezeńwizjikształcenia(struktura1).Złożonazwartościosobo-
wośćniejestdlaniegogotowymfaktem,lecz„zadaniem”realizowanymnawzór
wartościświatopoglądowych.Jestprocesem(rozwojem)realizującymsięwmia-
rępartycypacjijednostkiwkulturze–„duchem”podmiotowymrealizującymsię
napodłożużyciapsychicznego,alepozaniewykraczającym,wkierunkuducha
„przedmiotowego”11.
Wykształceniestanowikulturowązawartośćtakpojmowanejosobowości.Na
„prawdziwe”wykształcenie,wedługHessena,składasięzarównorozwójoso-
bowościucznia,wdrażaniegodotradycjikulturowej,jakiwyrobienieświado-
mej,krytycznejpostawywobecżycia.Jakotakiestanowi„nieskończonezadanie
całegożycialudzkiego”12.Jesttoprzytymswoistewykształcenieogólne,ma-
jącecharakterjakościowy,postulujące,byjegopodmiotembyłacałośćucznia,
aniezaśprzyszłyrzemieślnik,kupiec,urzędnik,nauczyciel.Jego„prawdziwym”
przedmiotemmabyćcałośćświatakulturywspółczesnej,ujętapodkątemwi-
dzeniaokreślonejdziedzinytejkultury.Stądswoistewykształcenieogólneprzez
pogłębianiewiedzywjednejwybranejdziedziniemożeprzybieraćkierunekma-
tematyczno-fizyczny,biologiczno-przyrodniczy,humanistyczny,ekonomiczny.
Wykształcenietoniepoleganawyborzespecjalizacji.Jestzaspokajaniemdążeń
światopoglądowych,uświadamianiemsobiewłasnegopowołania,zdolności13.
10J.Kmita,Kulturaipoznanie...,dz.cyt.,s.9–40.
11S.Hessen,Osprzecznościachijednościwychowania.Zagadnieniapedagogikipersonalistycznej,
Książnica-Atlas,Lwów1939,s.63;S.Hessen,Strukturaitreśćszkoływspółczesnej(Zarys
dydaktykiogólnej),ZakładNarodowyim.Ossolińskich,Wrocław1959,s.173–190.
12S.Hessen,Podstawypedagogiki,tłum.A.Zieleńczyk,NaszaKsięgarnia,Warszawa1931,
s.214.
13S.Hessen,Struktura...,dz.cyt.,s.38–39.
