Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
B.Śliwerski(red.nauk.),Teoretycznepodstawyedukacjialternatywnej,Kraków2009
ISBN:978-83-7587-221-7,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2009.
8
Wprowadzenie
szkolnej2.Spóroprzyczynętegostanurzeczypozostawiamhistorykom,choć
niemamtuwątpliwości,żenieobecnośćbadańiliteraturyspecjalistycznejna
tematpedagogikiczyedukacjialternatywnejwnaszymkrajuspowodowanabyła
jedyniewzględaminaturypolitycznejiideologicznej.Socjalizmniedopuszczał
dogłosuinnejwizjiświata,wtymkształceniaiwychowania,niżteoprowenien-
cjimarksistowskiej.Trzebabyłopierwszychprocesówprzełamującychmonopol
państwadooświatyszkolnej3orazzmianyformacjiustrojowej,bywreszcieinasz
systemoświatowo-wychowawczyzaowocowałpolifoniąautentycznych,alterna-
tywnychrozwiązańedukacyjnych.
Przyczynpojawianiasięalternatywwedukacjijestwiele.Jednymztakichpowo-
dówichzaistnieniajestzazwyczajspontanicznelubzamierzone,wykoncypowane
odrzucenietego,cowjejdotychczasowymwymiarzejestdominujące,utrwalone
iuznaneprzezodrzucającychzaniegodnekultywowania.WkrajachEuropyZa-
chodniejcharakteryzujesięjakoruchyalternatywneprzedewszystkimte,którezracji
swoichzałożeńsąruchamispontanicznymi,żyjącymiwłasnąutopią,organicznymi
iniepodporządkowanymiżadnymformalnymstrukturomorganizacyjnympaństwa.
Sąoneczęstonaturalnąreakcjąwyzwoleniaodstanuobowiązującychrozwiązań.Za-
jęcietegotypupostawywymagazatemtego,coGeorgPichtokreślamianemutopii
oświeceniowej4,czylirefleksjiczyprzekonaniaotym,czegosięniechcedalej
wedukacjilubpoprzezniąurzeczywistniać.
Edukacjaalternatywnazatem,abymogłazaistnieć,musinajpierwspełnićwarunek
negatywnyprzezrozpoznaniewobszarzeswojejrzeczywistościtego,czegopedago-
dzyniezamierzająkontynuowaćlubuwzględniaćwswojejwłasnejdziałalności.
Pojawiasięzatemwówczas,gdydotychczasowerozwiązanianiesprzyjająrealizacji
dobraetyczności,awręczodwrotnienaruszajągoczywręczwchodząznimwkon-
fliktifaktyczniesprzyjającelomdokładnieprzeciwstawnym(podhasłemrozwoju
–blokujągo,podhasłemuczenia–oduczają,podhasłemmoralności–demorali-
zują,chcącuczyćjednego–defactouczączegośzupełnieinnego,aczasamizabijają
samąchęćdouczeniasięczegokolwiek)5.
2„Wychowaniealternatywne,alternatywneszkoły,popularnewkrajachzachodnich,choć
wieloznaczneokreśleniewychowania(szkół),którestanowialternatywęwstosunkudo
»zwykłego«wychowania,do»zwykłych«szkół.Zazwyczajchodzituonoweprojektywy-
chowawcze,onowemodeleszkółionowerozwiązaniaoświatowe,którymprzypisujesię
cechynowoczesności,innowacyjnościczypostępowości”[w:]W.Okoń,Słownikpedago-
giczny,wyd.piątezmienione,PWN,Warszawa1992,s.233.
3Por.A.Sawisz,Przeciwmonopolowiwoświacie.OpowstaniuiprogramieSTO[w:]Kupeda-
gogiipogranicza,red.Z.Kwieciński,L.Witkowski,UMK,Toruń1991;casuspierwszego
procesusądowegoMariiiAnnyJeziornejprzeciwkoMENoprawodotworzeniaszkół
prywatnychwPolscewdn.24.02.1989r.wWarszawie[za:]E.Szemplińska,Rodzicewna-
tarciu,„Ład”1989,nr15.
4G.Picht,Odwagautopii,tłum.K.Maurin,K.Michalski,PIW,Warszawa1981,s.120in.
5L.Witkowski,Edukacjawobecinteresuetyczności,nieopublikowanymaszynopisreferatuwy-
głoszonegowdn.24.10.1991r.wOśrodkuStudiówKulturowychiEdukacyjnychwToruniu.
