Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
52
RozdziałII
wyróżnićteorieekspresywne(teoriemimicznegosprzężeniazwrotnego);komponent
przeżyciowywskazujenaznaczeniepsychologicznychteoriiemocji,komponentpoczu-
ciecelowościnamotywacyjneteorieemocji.Tojedenzistotnychsposobówopisuwłaś-
ciwościemocji.
NiecoodmiennysposóbopisuproponujeEkman(w:Ekman,Davidson1998,s.20-25)
,
wymieniającosiemnastępującychwłaściwościemocji:
1)
automatycznaocenasytuacji,
2)
niezmiennikiwzdarzeniachpoprzedzającychpojawieniesięemocji(kontekstywy-
wołująceokreślonąemocjęmająpewnewspólneniezmienneelementy,pomimoin-
dywidualnychikulturowychróżnicwspołecznymuczeniusię),
3)
występowanieuinnychnaczelnych,
4)
5)
6)
szybkiewzbudzanie,
krótkotrwałość,
powstawaniemimowolne,
7)
różnicowaniewzorcówreagowaniafizjologicznego,
8)
uniwersalnysygnał(chodzioistnieniesygnałukomunikującegoemocje;możnana
przykładprzyjąćzdużymprawdopodobieństwem,żeemocjepozytywne,takiejak
rozbawienie,zadowolenie,podniecenie,duma,ulga,przyjemnośćzmysłowa,mają
jedenwspólnysygnał-pewienszczególnyrodzajuśmiechu).
PozatymiośmiomawłaściwościamiEkmanwskazujedodatkowonajeszczeinne:
a)kiedydanaemocjapojawiasięwontogenezie;b)jakemocjeregulująnaszsposób
myślenia;c)wjakiejformieonesubiektywniedoświadczane.
Wpolskichopracowaniachpsychologicznych(por.Reykowski1974,1975)dopod-
stawowychwłaściwościemocjinajczęściejzaliczasię:pobudzenieemocjonalne,znak
emocji,jakośćemocjiorazsiłęemocji(ponadtododajesięnatężenieemocjidołącznej
charakterystykisiłyipobudzenia).
Pobudzenieemocjonalneprowadzizregułydowzrosturuchliwości,tempa,energii,
siłyreakcjimotorycznych,choćniemusitobyćsygnalizowanenazewnątrz;możeono
bowiemmiećcharakterpobudzeniawewnętrznegoobjawiającegosięnapięciemwe-
wnętrznym,chaosemmyśli,itd.Pobudzenieemocjonalnemożeteżmiećcharakterna-
pięciaemocjonalnego,którepojawiasięwówczas,gdypobudzenieemocjonalnezostaje
zablokowanewformieekspresyjno-wykonawczej(np.wsytuacjiwzbudzeniagniewu,
któregoniemożnawyrazićzewzględunapanująceokoliczności).
Znakemocjiwskazujenapozytywneczyprzyjemnelubnegatywneczyprzykre
emocje.Odstronysubiektywnejprzykrośćjestwskaźnikiemnegatywnejemocji,aprzy-
jemnośćpozytywnej,natomiastodstronyneurofizjologicznejregulacjazachowania,zgod-
nazorganizacjąstrukturmózgowychfunkcjonującychwokreślonymporządku,wskazuje
naemocjępozytywną,dezorganizacjazaśtegoporządkustanowiemocjęnegatywną
.
Jakośćemocji(lubtreśćemocji)zależyodtego,jakimechanizmwewnętrznyzostał
pobudzonyprzeznadchodzącysygnał,wjakimstanieznajdujesiępobudzonymecha-
nizm(wstaniedeprywacji,realizacji,zaspokojenia),jakicharaktermasygnał(bodziec
zapowiadającyzdarzenieczywłaściwydladanejpotrzeby),jakiemożliwościdziałania