Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zróżnicowanieemocjiiichwłaściwości
53
madodyspozycjiczłowiek(czymożezareagowaćprzystosowawczo),jakprzebiega
proceswykonaniadziałań(płynnieczyzzakłóceniami).
Iwreszcie,siłaemocjitonasilenietendencjidowykonaniareakcjiodpowiadającej
danejemocji;tendencjitakiejmożnaprzypisaćtymwiększąsiłę,imwiększeprzeszkody
(wewnętrznelubzewnętrzne)musząsiępojawić,abypowstrzymaćwystąpieniereakcji
emocjonalnej(za:Reykowski1974,s.44-63).
Możnapodaćrównieżprzykładwłaściwościemocjiwyróżnionychnapodstawiero-
dzajupełnionychprzezniefunkcji(funkcjewskazująjednocześnienawłaściwości).
Częstowymieniasięnapodstawieanalizróżnychautorównastępującefunkcjeemocji
(za:Ekman,Davidson1998,s.90-127):
1)
wzbudzaniezmianfizjologicznych(emocjewzbudzajązmianyfizjologicznewspie-
rającezachowania),
2)
gotowośćdookreślonychzachowań(emocjezmieniajądziałaniaicele),
3)
zmianywaktywnościpoznawczej(emocjewróżnymstopniuwpływająnaaktyw-
nośćpoznawczą,samewsobieteżźródłeminformacjilubformąprzetwarzania
informacji),
4)
ułatwianiereakcjifilogenetycznieadaptacyjnych(emocjemajązdolnośćaktywizo-
waniafilogenetyczniezaprogramowanychtendencjidodziałania,mogąprowadzić
doodłączaniabodźcaodreakcji),
5)
organizującelubdezorganizującewpływyemocji,
6)
funkcjespecyficznedlaposzczególnychemocji(dlategoteżniektórzyautorzytwier-
dzą,żefunkcjekażdejemocjipowinnybyćanalizowaneoddzielnie),
7)
dysfunkcjonalność(reakcjenegatywnemogąbyćnieadekwatnedowywołującychje
sytuacji,powtarzanepozytywnereakcjemogąokazaćsiędysfunkcjonalne;utrzymu-
jącesięstanyemocjonalnemogąprowadzićdodysfunkcjiwzakresiewieluproce-
sówpsychicznych),
8)
funkcjeinterpersonalne(emocjeinformują,motywujądodziałań,dozbliżaniasię,
oddalania,itd.).
Tradycjeinterpretacjiżyciapsychicznegowskazująnaróżnemożliweujęciaroli,
jakąpełniąemocjewżyciuludzkim.Najczęściejpsychologowieodwołująsiędotrady-
cjiwprowadzonejprzezfunkcjonalizm.Podejściefunkcjonalnedoemocjiwskazuje,że
zostałyoneukształtowanewprocesieewolucjiipełniły(orazpełnią)podstawowefunk-
cjeadaptacyjne-szczególniewtymwzględzieważneanalizyR.Plutchika.Całaar-
chitekturasystemówmózgowychjestzbudowanazwieluprogramówprzetwarzających
informacje,programów,którezostałyprzystosowanedorozwiązywaniakonkretnych
problemówadaptacyjnych.JakpodkreślająCosmidesiTooby(2005,s.145)emocje
uruchamiająprogramyzwiązanezcelami,zhierarchiącelów,zgromadzenieminforma-
cji,narzucająwidzenieświatawkategoriachodpowiadającychdecyzjom,jakienależy
podjąć,modyfikująsystemspostrzeganiaikoncentracjiuwagi,pobudzająprocesy
wspomnieniowe,modyfikująformykomunikacjizinnymi,prowadządospecyficznych
zachowań,wybiórczoaktywizująsobiewłaściwesystemywnioskowania,regulująpro-
cesyuczenia,prowadządoprzewartościowywaniazdarzeń,itd.Możnapodkreślić,że