Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Psychopatologia,racjonalność
iproblem„osobowościterrorystycznej”
37
nasłuszneczęstozarzutynadinterpretacjiidopasowywaniarzeczywistościdozałożeń
teorii.Ekstrapolacjawynikówgiersymulacyjnychorazzachowańbadanychwwarunkach
laboratoryjnychwcelubudowyużytecznychnagrunciezjawiskaterroryzmumodeli
predykcyjnychwydajesięzadaniemkarkołomnym.Liczbazmiennychwpływających
naprocesterrorystycznyorazzróżnicowanieowegoprocesuwczasieiprzestrzenipowo-
dują,żenawetniewielkiezmianywparametrachbehawioralnychiparametrachśro-
dowiskamogąmiećkluczowywpływnajegoprzebieg.Oczywiściezwolennicyteorii
racjonalnegomodeluutrzymują,żedoskonaleniemetodbadawczychpozwolinauzyski-
waniecorazlepszejskutecznościwtymzakresie.Niemniejfakt,żeterroryzmniejestzja-
wiskiemmasowym,utrudniadodatkowoopracowaniepredykcyjnychmodelibazujących
nadanychstatystycznych.
Potrzecie,założenie,iżterrorystaodpowiadamodelowi„racjonalnegogracza”,jestco
najmniejkontrowersyjne.Ludzkicentralnyukładnerwowywydajesięsystememzbyt
skomplikowanymiindywidualniezróżnicowanym,abymożnabyłorozpatrywaćgowka-
tegoriachmaszynyskoncentrowanejnaocenianiukosztówikorzyścikażdegorozważane-
gozachowania.Inaczejmówiąc,ludzieróżniąsięmiędzysobąwznacznymstopniu
–podwzględemtemperamentu,cechpsychicznych,wyznawanychwartości,ustalonych
priorytetówczypreferowanychsposobówdziałania.Teoriaracjonalnegowyboruwyda-
jesięrozpatrywaćmózgludzkijakoskładającysięjedyniezkorynowejodpowiedzialnej
zawyższeczynnościpoznawcze–regulującykwestieemocjiukładlimbicznyznikagdzieś
wtajemniczysposób.Abstrahujesiętuodreakcjiemocjonalnych,któreniemieszcząsię
wschemacieracjonalnegomodeluzachowania,aniewątpliwiewywierająogromnywpływ
naludzkiedziałania.JakstwierdzaRushW
.Dozier,analizującmechanizmyodczuwa-
nianienawiściprzezistotyludzkie,„naszukładlimbicznywytworzyłpotężnątendencję
doślepegointerpretowaniajakiegokolwieksystemuznaczeń,wktórygłębokowierzymy,
jakoistotniezwiększającegonaszeszanseprzetrwaniaireprodukcji.Ktoś,ktocałymser-
cemnawracasięnaprzykładnajakąśreligięczyideologiępolityczną,będzieprawdopo-
dobnieodczuwałpierwotneemocjeradościorazdobrostanupołączonezekscytującym
nowympoczuciemcelu.Jesttoprawdą,nawetgdysystemwierzeńzawieraelementy
dziwacznelubautodestrukcyjne”35.Mechanizmtenmożezatemniejakoodciąćzacho-
waniejednostkiod„obiektywnychkryteriówprzetrwaniaireprodukcji”36,sprawiającwra-
żenie,żezachowanieowomacharakterirracjonalny.
Problemstanowiąturównieżtakiekwestie,jakniepełnośćinformacjiposiadanych
przez„graczy”orazindywidualnieigrupowo(kulturowo,społecznie)warunkowana
interpretacjaowychinformacji.Teoriaracjonalnegowyboruwswoimmechanicystycz-
nympodejściunieuwzględniatego,costanowielementykonstytuującezjawiskoterro-
ryzmu.Chodzioimpulsy,instynkty,szczególnieintensywneiczęstoautodestrukcyjne
emocje(wściekłość,nienawiść,pragnieniezemsty,ekscytacja),poświęceniedlasprawy,
35R.W
.Dozier,WhyWeHate:Understanding,Curbing,andEliminatingHateinOurselvesandOurWorld,
ContemporaryBooks,NewYork2002,s.11.
36Ibidem,s.12.
