Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Psychopatologia,racjonalność
iproblem„osobowościterrorystycznej”
35
WyzwoleniaNarodowego(FLN)wefrancuskiejAlgierii,antybrytyjskąkampanięCypryj-
skiejOrganizacjiWyzwoleniaNarodowego(EOKA)naCyprze,kampanięzamachów
samobójczychHezbollahuiinnychgrupwLibaniewpierwszejpołowielat80.czyataki
alKaidywMadryciewmarcu2004r.Wszystkietedziałaniawyznaczanebyłyprzez
jasnozdefiniowaneceletaktyczneistrategiczne,którychuzasadnieniaznamyiktóre
zakończyłysięsukcesemzpunktuwidzeniaterrorystów.
Istniejejednakwliteraturzespórcodozasadnościimocyeksplanacyjnejteoriiracjo-
nalnegowyboruwodniesieniudoterroryzmu.Przedewszystkimwskazujesiętutaj
nawątpliwośćnaczelnegozałożeniaracjonalnościzaangażowanychwprocesterrory-
stycznyaktoróworazskrajneupraszczanie,aprzeztozniekształcaniezarównomoty-
wacjijednostek,jakimechanizmówdynamikigrupowej.Spórmiędzyzwolennikami
iprzeciwnikamimodeluracjonalnegowyborujestwdużejmierzesporemdotyczącym
samegopojęciaracjonalności.
Niektórzybadaczezwracająuwagęnaargumentymającepodważaćteorięracjonal-
negowyborupoprzezzakwestionowaniekluczowegodlaniejzałożeniaracjonalnych
graczy.Podkreślasiętuznaczeniemożliwychdozaobserwowaniacałkowicieniereali-
stycznychcelów,niespójnychmotywacjiorazbrakukoherencjimiędzydziałaniamina
poziomietaktycznymagłoszonymicelamistrategicznymi(przeciwskutecznośćlub
„irracjonalność”konkretnychdziałańterrorystów)31.Równieżbadanianadskompliko-
wanymimechanizmamidynamikiwewnętrznejposzczególnychgrupterrorystycznych
ujawniająwielelukwmodeluracjonalnegowyboru–podsumowującswojąszczegółową
analizęprzypadkuFrontuWyzwoleniaQuebecu(FLQ),RonaldD.Crelinstenstwierdził,
że„mamytendencjędotworzeniamonolitycznegoobrazu„terrorystów”,przypisując
poszczególnymgrupomspójność,któraniezawszejestichudziałem.Jesttoszczególnie
prawdziwenagruncieideologii,gdziewielegrupwrzucanychjestdowspólnegoideo-
logicznegoworka,podczasgdywrzeczywistościcierpiąonezpowodurozłamówwe-
wnętrznychipartyjniactwa”32.
Wartozwrócićuwagę,żeproblemracjonalnościterrorystówwydajesięmieć,przynaj-
mniejczęściowo,relatywnycharakter.KwestiętępróbujenaświetlićBoazGanor,gdy
zauważa,żeracjonalnośćrozumianajakoumiejętnośćdziałaniazgodniezzasadąkosz-
ty/korzyści,takbymnożyćkorzyściiminimalizowaćstraty,jestznaturyrzeczywzględ-
na,ponieważwarunkująjąm.in.czynnikikulturowe33.Naprzykładwspołeczeństwach
arabskichhonorjestbardzoistotnąwartością,amężczyznagotowyumrzećwjegoobro-
nieuznawanyjestzadziałającegowpełniracjonalnie.Przyjmującjegozałożenia,jestto
takżeracjonalnośćzpunktuwidzeniateoriigier.Wspołeczeństwachzachodnichjuż
31M.Crenshaw,Thepsychologyofterrorism:Agendaforthe21stcentury,„PoliticalPsychology”2000,t.21,
nr2,s.405–420;zob.teżD.W
.Brannan,P
.F
.Esler,N.T.A.Strindberg,Talkingto’terrorists”,s.3–24.
32R.D.Crelinsten,TheinternaldynamicsoftheFLQduringtheOctoberCrisisof1970,w:D.Rapoport
(red.),InsideTerroristOrganizations,FrankCass,London–Portland2001,s.81–82.
33Zob.B.Ganor,TheCounter-TerrorismPuzzle.AGuideforDecisionMakers,TransactionPublishers,New
Brunswick–London2005,s.74–75.
