Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
WSTĘP
nychsystemówitradycjiprawnychwobukrajach,tzn.prawakontynentalnego
(stanowionego)wPolsceiprawazwyczajowego(precedensowego)wUSA,na
kształtisposóbfunkcjonowania,atakżeobrazświataiaksjologięprzedstawiane
przezkolekcjęgatunkówtestamentowych.Kwestieintertekstualności,potrakto-
waneznależytymimmiejscemwopisietekstuimapygatunków,zostanązilu-
strowanepoprzezpokazanieodniesieńdoinnychtekstów,mającychwpływna
interpretacjękonkretnychwypowiedzi.Uzyskanywtensposóbobrazaspirujedo
odzwierciedleniapodobieństwiróżnickulturowych,wynikającychzodmiennej
historii,tradycji,warunkówżycia,filozofiiiaksjologii,naktórychopartejest
urządzenieifunkcjonowaniespołecznościzamieszkującychtedwaodległe,jed-
nakżeodwiekówbliskiesobiekraje.
Wporównawczymopisiegatunkuzastosowanazostałametodawzorcaga-
tunkowego,opracowanaprzezMarięWojtak30.Analizataobejmujeaspektstruk-
turalny,pragmatyczny,poznawczyistylistycznygatunkuwtrzechodmianach:
jakowzorzeckanoniczny,alternacyjnyiadaptacyjny.Wzorzeckanonicznyto
modelpodstawowy,wzorcealternacyjneobejmująelementyzmodyfikowanelub
fakultatywne,wzorceadaptacyjnezaśplasująwypowiedźwprzestrzenigatun-
kówtransgresyjnych,stanowiącychkombinacjętestamentuzaktemnotarialnym,
listem,protokołemluboświadczeniem.Opisaspektustrukturalnegojestprezen-
tacjąposzczególnychsegmentówkonstrukcyjnychwypowiedzi,ichkolejności
iwzajemnychrelacjimiędzynimi.Pragmatykagatunkujestnajważniejszymele-
mentemjegotożsamościijeststałanaprzestrzeniwieków.Odnosisiędonadaw-
cy,odbiorcy,sytuacjinadawczo-odbiorczej,celów,intencjiiszerokorozumiane-
godziałaniaprzeztekst.Perspektywaontologiczno-kognitywnapokazujeobraz
świataprzedstawianegoprzezkonkretnąwypowiedź,systemwartościowania
społeczności,którawypracowałaomawianygatunek,pokazujerelacjemiędzy-
ludzkieisposóbrozumieniażyciaprzezposzczególnychczłonkówtejspołecz-
ności.Analizastylistycznaomawiastylgatunkuijegowykładniki,opisującjęzy-
kowąstronęwypowiedzi.Koncepcjaprezentowanawniniejszejmonografiijest
najbardziejadekwatnympraktycznymnarzędziemopisuanalizowanegogatunku
iwsposóbsyntetycznykonsolidujewszystkieaspektydeskrypcji,zawartetak-
żewinnychpropozycjachgenologicznych,począwszyodteoriiMichałaBach-
tinaiStefaniiSkwarczyńskiej,askończywszynawspółczesnychpropozycjach
zarównopolskich,np.JanaMazura,JerzegoBartmińskiegoiMariiWojtak,jak
iangielskichbadaniachJohnaSwalesa,VijayaBhatiiczySuzanneEggins.Wy-
bórtejmetodologiipodyktowanyjesttakżejejprzydatnościąwanalizachkilku
gatunkówurzędowo-prawnejsferykomunikacyjnej.Pozwalatowzbogacićnurty
30Por.M.Wojtak,Wyznacznikigatunkuwypowiedziś;eadem,Pragmatyczneaspektyanaliz
stylistycznychtekstówużytkowych,[w:]Stylistykaapragmatyka,red.B.Witosz,Katowice2001;
eadem,Gatunkiprasowe;eadem,Gatunkiurzędowenatleś;eadem,Wzorcegatunkowewypo-
wiedziś
